Συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη στιγμή που ξεκίνησε το διεθνές συνέδριο το
αφιερωμένο στον Ανδρέα Καρκαβίτσα στα Λεχαινά της Ηλείας, το γενέθλιο τόπο
του συγγραφέα, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από το θάνατό του. Ο
Όμιλος Φίλων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λεχαινών διαπιστώνοντας ότι ποτέ δεν είχε
πραγματοποιηθεί ένα συνέδριο για τον πεζογράφο, παρά τις αναφορές στο έργο
του και τις μελέτες σημαντικών ερευνητών, αποφάσισε να βάλει σε εφαρμογή αυτό
το εγχείρημα που στην αρχή φάνταζε ένα τρελό όνειρο. Ξεκινώντας από την
Johanna Hanink, η οποία τότε, καλοκαίρι του 2020, ετοίμαζε τη μετάφραση του
Αρχαιολόγου για τα Penguin Classics, συγκροτήθηκε μια επιστημονική επιτροπή από
εκλεκτούς επιστήμονες, εντός και εκτός του ελληνικού χώρου, που δέχτηκαν
πρόθυμα να μας υποστηρίξουν σε αυτό το εγχείρημα. Ο Δήμος Ανδραβίδας –
Κυλλήνης αλλά και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ανέλαβαν μέρος του κόστους,
ενώ οι απόγονοι του συγγραφέα, αλλά και φίλοι, Λεχαινίτες και μη, επωμίστηκαν τα
υπόλοιπα οικονομικά βάρη.
Το συνέδριο φιλοξένησε 55 ομιλητές, οι οποίοι κάλυψαν πολλές πτυχές του έργου
του Καρκαβίτσα και τον ανέδειξαν ως πολυσχιδή προσωπικότητα. Γιατί μπορεί το
λογοτεχνικό του έργο, η πεζογραφία του ειδικότερα, να είναι η κυρίαρχη
ενασχόλησή του, αλλά ο Καρκαβίτσας δεν ήταν μόνο ο πεζογράφος που μαζί με τη
γενιά του διαμόρφωσε το τέλος του 19 ου και τις αρχές του 20 ου αιώνα. Υπήρξε ο
διανοούμενος που με την αρθρογραφία του σχολίασε την επικαιρότητα, πολιτική
και κοινωνική, μελέτησε το ιστορικό παρελθόν, υπερασπίστηκε τη δημοτική, την
οποία ασπάστηκε και καλλιέργησε με το έργο του και παρενέβη στην πνευματική
και πολιτική ζωή του τόπου. Σημαντική υπήρξε, επίσης, η συμβολή του στην
εκπαίδευση των παιδιών του δημοτικού με τα σχολικά αναγνώσματα που
συνέγραψε μαζί με τον Επαμεινώνδα Γ. Παπαμιχαήλ (γνωστό με το φιλολογικό
ψευδώνυμο Νώντας Έλατος).
Όλοι εκείνοι που έλαβαν μέρος στο συνέδριο, επιστήμονες, λογοτέχνες, καλλιτέχνες
αλλά και δημοσιογράφοι, μελέτησαν το έργο του Καρκαβίτσα και κατέθεσαν
πρωτότυπες εισηγήσεις για την πεζογραφία και την ποίησή του, για το λαογραφικό
του έργο, για τις πολιτικές και εκπαιδευτικές του θέσεις, για το ιστορικό περιβάλλον
που έδρασε, καθώς και για την πρόσληψη του έργου του από νεότερους
ομοτέχνους του.
Οι συζητήσεις που ακολουθούσαν τις συνεδρίες υπήρξαν εξαιρετικά γόνιμες και
ανέδειξαν σημαντικά ζητήματα στα οποία πρέπει να στραφεί η έρευνα.
Εντοπίστηκαν προβλήματα στη βιογραφία του Καρκαβίτσα και τονίστηκε ιδιαίτερα
η ανάγκη μιας αναθεωρημένης έκδοσης των Απάντων του, καθώς έχουν εντοπιστεί
αθησαύριστα κείμενα και έχουν προκύψει ζητήματα φιλολογικά σε σχέση με την
ειδολογική κατάταξη του έργου του. Επίσης, εντοπίστηκε σημαντικό κενό στη
μελέτη των πολιτικών αλλά και των εκπαιδευτικών θέσεων του συγγραφέα.
Το συνέδριο κάλυψε ένα μεγάλο μέρος αυτών των ερευνητικών ζητημάτων, τα
οποία θα συζητηθούν ευρύτερα μόλις εκδοθούν τα Πρακτικά, τα οποία βρίσκονται
στο στάδιο της προετοιμασίας. Ελπίζουμε ότι με αυτόν τον τρόπο το συνέδριο θα
αποτελέσει ένα έναυσμα για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Ανδρέα
Καρκαβίτσα και την ανάδειξη της πολυπλοκοτητας και της σημασίας του.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στην υπέροχη ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε
τις μέρες του συνεδρίου και στη θέρμη με την οποία η τοπική κοινωνία και όχι μόνο
αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν
στα Λεχαινά, τη γενέτειρα του συγγραφέα, και με ιδιαίτερο σεβασμό έσκυψαν
πάνω στο έργο του, ενώ με συγκίνηση επισκέφτηκαν το σπίτι που γεννήθηκε και
μεγάλωσε, καθώς και τον τάφο του στο κοιμητήριο Λεχαινών.
Η αθρόα προσέλευση του κόσμου και των επιστημόνων και το υψηλό επιστημονικό
επίπεδο των εισηγήσεων αναθέρμανε το ενδιαφέρον για τη μελέτη του έργου του
Καρκαβίτσα.
Ευγενία Αδαμοπούλου
Γραμματέας του Ομίλου Φίλων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λεχαινών
