Με αφορμή την 204η ιστορική επέτειο της πολιορκίας και της αλώσεως του Λάλα, στην οποία θυσιάστηκαν πολλοί έλληνες αγωνιστές, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας ανακοινώνει την τέλεση των αποκαλυπτηρίων της επετειακής ετικέτας σήμανσης του μνημειακού πλατάνου που βρίσκεται στον Λάλα Ηλείας και ο οποίος ανήκει στο ερευνητικό έργο του «Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης».
Η εκδήλωση θα τελεστεί την Παρασκευή, 27 Ιουνίου 2025 (Ώρα 6:15 μμ), σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Λάλα «Αγ. Κων/νος», ενώ ως χώρος συνάθροισης έχει καθοριστεί ο ναός Αγ. Κων/νου Λάλα, από όπου ο πλάτανος απέχει μικρή απόσταση.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το μνημειακό δέντρο εντάχθηκε στο ερευνητικό Δίκτυο ύστερα από την θετική ανταπόκριση της οικογένειας Κων/νου Κατσέπα στην πρόταση του Ινστιτούτου καθώς ο ιστορικός πλάτανος βρίσκεται σε ιδιοκτησία της, ενώ βοήθησε σημαντικά στην πληρέστερη ιστορική τεκμηρίωσή του καθώς πρόγονοι της οικογένειας έζησαν στην σκιά του μνημειακού δέντρου και πολέμησαν και θυσιάστηκαν κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης.
Μεταξύ αυτών, αξίζει να μνημονευθούν ο Γιαννάκης Κατσέπας «Μπαρλαμάς» που πολέμησε στην μάχη στο Πούσι τον Ιούνιο του 1821 αλλά και σε άλλες μάχες και ο Σωτήρης Κατσέπας που σκοτώθηκε σε συμπλοκή με τους Τούρκους κοντά στον Λάππα Αχαΐας.
Ο ιστορικός πλάτανος (σύμφωνα με την παράδοση φυτεύτηκε από τον Οθωμανό Πιπέρ Αγά), που αποτελεί ζωντανό μάρτυρα της αλώσεως του Λάλα, υπήρξε τόπος εκτελέσεων και θυσίας πολλών ελλήνων οπλαρχηγών τόσο προεπαναστατικά όσο και κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς η θανατική ποινή «δί απαγχονισμού» ήταν μια διαχρονική τακτική των Οθωμανών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο μνημειακό δέντρο οι Οθωμανοί κρέμασαν προς παραδειγματισμό την κεφαλή του κορυφαίου οπλαρχηγού και Φιλικού Χαραλάμπου Βιλαέτη (καταγόμενος από τον Πύργο Ηλείας) που έπεσε ηρωικά στην μάχη του Λαντζοΐου τον Μάιου του 1821. Επίσης, στον αιωνόβιο πλάτανο οι Οθωμανοί κρέμασαν την κεφαλή του Καπετάν Γεώργιου Γιαννία (καταγόμενος από την Δροσιά Αχαΐας) που έπεσε μαχόμενος ηρωικά στην μάχη στα Στενά του Κατσαρού τον Μάιο του 1821.
Επιπλέον, μετά την νικηφόρα μάχη των Ελλήνων στο Πόυσι τον Ιούνιο του 1821 οι αιχμάλωτοι Έλληνες των Τουρκαλβανών Λαλαίων, πριν οι τελευταίοι αναχωρήσουν για το κάστρο της Πάτρας, θανατώθηκαν δι΄ανασκολοπισμού στον τόπο του ιστορικού πλατάνου, ενώ ακολούθως όταν οι Έλληνες εισήλθαν στον έρημο Λάλα αντίκρισαν το αποτρόπαιο θέαμα.
Σε ότι αφορά την ετικέτα σήμανσης του ερευνητικό Δικτύου, αξίζει να αναφερθεί ότι έχει φιλοτεχνηθεί από την ομογενή ζωγράφο Joanna Kordos που ζει στην Μελβούρνη και είναι εμπνευσμένη από την ηγετική μορφή της επανάστασης τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ενώ φέρει το σήμα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» καθώς το εν λόγω ερευνητικό έργο τελούσε υπό την αιγίδα της. Το Δίκτυο απαριθμεί 71 αιωνόβια δέντρα σε όλη την Πελοπόννησο και στοχεύει στην προστασία και την ανάδειξή τους. Πρόκειται για μνημειακά δέντρα που αποτελούν τους ζωντανούς σιωπηλούς τελευταίους μάρτυρες της Ελληνικής Επανάστασης. Δέντρα που «είδαν» και «άκουσαν» τους Έλληνες επαναστάτες να οραματίζονται μια ελεύθερη χώρα, δέντρα που έζησαν την αντάρα των μαχών και στη σκιά τους μαρτύρησαν και ετάφησαν Έλληνες αγωνιστές, δέντρα που «άκουσαν» τις καμπάνες να ηχούν το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας από τον τουρκικό ζυγό,
Επιπλέον, σύντομα θα κατατεθεί αίτηση στο Υπουργείο Πολιτισμού με στόχο το Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης να εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως «Καλή Πρακτική Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» σύμφωνα με την σχετική Σύμβαση της UNESCO. Τέλος, σχεδιάζεται να εκδοθεί λεύκωμα που θα περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό των εν λόγω δέντρων και των εκδηλώσεων σήμανσής τους, καθώς και σημαντικές ιστορίες της Ελληνικής Επανάστασης με τις οποίες σχετίζονται, ενώ παράλληλα μελετάται να δημιουργηθεί ντοκιμαντέρ προβολής τους ώστε να αναδειχθούν περαιτέρω και να αποτελέσουν πόλο τουριστικής έλξης.
