Όλοι, έχουμε διαβάσει τις περιγραφές των συνθηκών στις οποίες οι ήρωες μας, έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, στις δύσβατες βουνοπλαγιες της Πίνδου. Λάσπες, παγωνιές και χιόνι, πολύ χιόνι, ακόμη και για τα δεδομένα της Πίνδου, συνέθεταν το σκηνικό εκείνους τους σκοτεινούς μα και ηρωικούς μήνες του έθνους μας. Και πράγματι, στις περιγραφές και τα ανθολόγια εκείνων των γεγονότων, δεν υπήρχε καμία ποιητική υπερβολή.
Βλέποντας το αρχείο των χαρτών ( όπως αυτοί σχεδιάστηκαν εκ των υστέρων φυσικά απο τις μετρήσεις και την τήρηση αρχείων της εποχής εκείνης), πράγματι είχαμε να κάνουμε με εναν πολυ σκληρό Χειμώνα.
Ο χειμώνας ξεκίνησε στις 30 Νοέμβρη, όπου- σύμφωνα με τον πρώτο χάρτη- ενα πολυ καλα οργανωμένο βαρομετρικό χαμηλό έφερε καταρακτωδεις βροχές σε όλη την χώρα, ενώ ταυτόχρονα, ξεκίνησε να χιονίζει πολύ πυκνά στα ηπειρωτικά ορεινά, μάλλον πάνω από τα 1500 μέτρα στα βόρεια. Η κακοκαιρία αυτή κρατάει εως την 4η μερα του Νοέμβρη (!) Αφήνοντας πολύ μεγάλα ύψη χιονιού , πιθανόν μέχρι και την Φλώρινα στο τελείωμα της.
Ακολουθεί ένα διάλειμμα με καλοκαιρία αλλά κρύο το οποίο παγώνει για τα καλά τις μεγάλες ποσότητες χιονιού που έχουν πέσει στα ορεινά συγκροτήματα. Η καλοκαίρια όμως δεν κρατάει πολύ. Στις 12 του Δεκεμβρίου, ενα κύμα παγωμένου αέρα από την Ρωσία ξεχύνεται στα Βαλκάνια και φτάνει μέχρι και την χώρα μας. Υποθέτω πως βάση του χάρτη στις 13/12, μια καλή τραφ περνάει απο τα δυτικά και βόρεια και αφήνει ενα 48αωρο πυκνών χιονοπτώσεων εως και ημιπεδινα τμήματα της Μακεδονίας. Πιθανόν να χιόνισε για κάποιες ώρες και μεσα στην Θεσσαλονίκη.
Η τραφ αυτή, ήταν ο προάγγελος για ότι έμελε να ακολουθήσει. Απο την 15η μερα του Δεκέμβρη, η χώρα μας μπαίνει σε ένα τρομερό σερί κακοκαιριων. Την ίδια μέρα, σχηματίζεται ενα αξιόλογο βαρομετρικό σύστημα στο Αιγαίο το οποίο δίνει εναν χιονιά βόρειας χώρας, με χιονοπτώσεις μέχρι και την Θεσσαλονίκη, ενώ η δυτική Μακεδονία μάλλον μπαίνει σε κατάσταση αποκλεισμού.
οι χιονοπτώσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση μέχρι και την 17η μέρα του Δεκέμβρη οπότε και κατηφορίζουν με ένταση και στην ημιορεινή νότια χώρα. Κατωπιν Ο καιρός βελτιώνεται με την παγωνιά σφοδρή και με τις ελάχιστες στα χιονοσκεπή εδάφη να πέφτουν πολύ κάτω από τους -10c ιδιαίτερα στα βόρεια ορεινά.
Και πάλι, η καλοκαιρια δεν κρατάει πολύ. Τέσσερις μερες μετα, στις 21 του Δεκέμβρη, ένα ακόμη βαρομετρικό σύστημα συνοδευόμενο από παγωνιά, φέρνει στην κεντροβόρεια χώρα μεγάλο χιονιά. Τεράστιες ποσότητες χιονιού πέφτουν πάνω στο ήδη παγωμένο στρώμα χιονιού και κάνουν την κατάσταση ακραία για τα ορεινά χωριά της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Καταρακτωδεις βροχές στην νότια χώρα και πολλά χιόνια στα ορεινά.
Ανήμερα των Χριστουγέννων, ο καιρός γυρίζει πρόσκαιρα σε νοτια, οι χιονοπτώσεις μετατρέπονται σε δυνατές βροχές ακόμη και σε υψόμετρο εως 1600 μέτρων, μέρος του χιονιού λιώνει, χείμαρροι και ποτάμια γίνονται αδιάβατα στα χαμηλά υψόμετρα, ενώ στα ψηλότερα,παραμονεύουν χιονοστιβάδες λόγω αλλαγής θερμοκρασίας. Στο τελείωμα, οι νοτιάδες ξαναγυρίζουν σε βοριάδες και μάλλον ξαναχιονιζει πυκνά την 28η μερα μέχρι παραμονές Πρωτοχρονιάς εως και πεδινά.
Και φτάνουμε στην παραμονή Πρωτοχρονιάς όπου ο καιρός γυρίζει σε δυτικό ( 31/12) , εδω πρέπει και τα Γιάννενα να είδαν σφοδρές χιονοπτώσεις την κάποτε κλασική παπλαμούδα, η Πίνδος να συνεχίζει να βάζει εξωπραγματικες ποσότητες χιονιού. Οι διαδοχικές κακοκαιρίες συνεχίστηκαν εως και τις αρχές Φλεβάρη, οπότε και εκείνος ο ασύλληπτος Χειμώνας έλαβε τέλος.
Δεν ξέρω αν κατάφερα να σας βάλω στην αίσθηση των συνθηκών που ειχαν να αντιμετωπίσουν οι ήρωες μας και με εκείνα τα μεσα της εποχής, ομολογουμένως όμως ηταν ενας πραγματικός άθλος που φωτογραφίζει την δύναμη της ελληνικής ψυχής.
Χρόνια πολλά σε όλους, Ζήτω Το Έθνος, Ζήτω η Ελλάς.
