Στην εκδήλωση της Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας / Region of Western Greece με τίτλο «Πολιτιστική Κληρονομιά & Βιώσιμος Τουρισμός – η περίπτωση του Ναού του Επικούριου Απόλλωνα», είχα τη χαρά να απευθύνω χαιρετισμό για ένα μνημείο μοναδικής αξίας, τον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα — το πρώτο μνημείο που έθεσε η Ελλάδα στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και έναν από τους τελειότερους αρχαίους ελληνικούς ναούς.
Τόνισα ότι η προστασία των μνημείων μας αποτελεί σήμερα ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη, καθώς η κλιματική αλλαγή επιφέρει πρωτοφανείς πιέσεις: ακραία καιρικά φαινόμενα, διάβρωση των εδαφών, παρατεταμένους καύσωνες, πλημμύρες και πυρκαγιές, αλλά και χημική αποσάθρωση των λίθων από ατμοσφαιρικούς ρύπους όπως SO₂, NOₓ και PM, που οδηγούν σε μαύρες κρούστες, απώλεια υλικού και δομική αποδυνάμωση.
Υπογράμμισα επίσης ότι η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, ήδη από το 2012, είχε τονίσει πως η πολιτιστική κληρονομιά και ο βιώσιμος τουρισμός αποτελούν αλληλένδετους πυλώνες ανάπτυξης για τη χώρα. Σήμερα η Ελλάδα πρωτοστατεί διεθνώς:
– με την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή,
– με τη σύσταση της Διεπιστημονικής Επιτροπής στο ΥΠΠΟΑ (2019),
– με την ελληνική πρωτοβουλία για διεθνή Σύμπραξη Φορέων Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η οποία έχει λάβει στήριξη από τον ΟΗΕ, την UNESCO, το ICOMOS και τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Τόνισα ακόμη ότι η Κυβέρνηση έχει ήδη υιοθετήσει σημαντικά μέτρα:
• την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς,
• την ενίσχυση της ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης μουσείων και αρχαιολογικών χώρων,
• την προώθηση της ψηφιακής πολιτιστικής πολιτικής με συστήματα τεκμηρίωσης και ψηφιοποίησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο HERIT ADAPT αποτελεί μία πρακτική εφαρμογή των στρατηγικών αυτών: ψηφιοποίηση υψηλής ανάλυσης και δημιουργία 3D μοντέλου του Ναού, και ανάπτυξη Μοντέλου Βιώσιμου Τουρισμού μέσα από συν-δημιουργία και εξειδικευμένες εργασίες πεδίου. Πρόκειται για μια δράση που ενισχύει τη συντήρηση, την τουριστική προβολή και την εμπειρία των επισκεπτών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της περιοχής.
Αναφέρθηκα επίσης στις εργασίες αποκατάστασης που έχουν ήδη υλοποιηθεί στα βόρεια τμήματα των μακρών πτερών του Ναού και στην προώθηση της τοποθέτησης νέου στεγάστρου, παρεμβάσεις απαραίτητες για τη μακρόπνοη διατήρηση του μνημείου.
Κλείνοντας, επανέφερα το διαρκές αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών του Επικούριου Απόλλωνα στην Ελλάδα — ένα αίτημα που έχω θέσει κατ’ επανάληψη τόσο στο Υπουργείο Πολιτισμού όσο και στο Βρετανικό Κοινοβούλιο. Όσο τα Γλυπτά παραμένουν στη σκοτεινή Αίθουσα 16 του Βρετανικού Μουσείου, μακριά από το φως του Επικουρείου Απόλλωνα, η αποστολή μας δεν έχει ολοκληρωθεί.
Η ευθύνη μας είναι συλλογική: να προστατεύσουμε αυτόν τον μοναδικό θησαυρό, να τον εντάξουμε σε ένα σύγχρονο πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης και να τον παραδώσουμε ακέραιο στις επόμενες γενιές.
