Ήπια διπλωματία για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη Μεσόγειο και την
υπερκέραση των ζητημάτων
Παρέμβαση πραγματοποίησε η Βουλευτής Ν. Ηλείας, Ν.Δ., Δρ. Διονυσία – Θεοδώρα
Αυγερινοπούλου, στο διαδικτυακό συνέδριο με θέμα «Πώς θα μειώσουμε τις συγκρούσεις
στην Ανατολική Μεσόγειο» που διοργάνωσε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και
το Europe Direct με την ιδιότητά της ως Προέδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής
των Ελλήνων, αλλά και Αντιπρόεδρος του Κύκλου Βουλευτών της Μεσογείου για την Αειφόρο
Ανάπτυξη.
Η εκδήλωση είχε ως στόχο την ανάδειξη του ρόλου των Περιφερειών στην ανάπτυξη σχέσεων
οικονομικών, εμπορικών, επιχειρηματικών και διπλωματικών για την αποφυγή εντάσεων στην
Ανατολική Μεσόγειο και την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η προσφυγική κρίση και οι
θαλάσσιες ζώνες. Στο συνέδριο συμμετείχαν διακεκριμένες προσωπικότητες, Βουλευτές,
Ευρωβουλευτές καθώς και εκπρόσωποι ελληνικών και ξένων Περιφερειών, ακαδημαϊκών και
ερευνητικών ιδρυμάτων, διεθνών οργανισμών, ινστιτούτων και άλλων φορέων.
Στην παρέμβασή της, η Δρ. Αυγερινοπούλου εξήρε την πρωτοβουλία της Περιφέρειας να
εστιάσει στον σχεδιασμό και τη δημιουργία ενός modus operandi για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη
Μεσόγειο με σεβασμό στις παγκόσμιες αξίες και αναφέρθηκε στον σημαίνοντα ρόλο του
Κύκλου Βουλευτών της Μεσογείου για την Αειφόρο Ανάπτυξη (COMPSUD) στην άσκηση
πολυμερούς κοινοβουλευτικής διπλωματίας και την άρση των ενίοτε αγκυλώσεων των
κυβερνήσεων. Ως επιτυχημένο παράδειγμα πολυεπίπεδης συνεργασίας παρουσίασε
ειδικότερα την περίπτωση της αντιμετώπισης της διάβρωσης των ακτών, ενώ αναφέρθηκε σε
μια σειρά άλλων οργανισμών, οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν επίνειο και αφετηρία
συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο και με τους οποίους θα μπορούσαν να συμπράξουν
και απευθείας οι Περιφέρειες. Υποστήριξε δε ότι με την οδό της ήπιας διπλωματίας (soft
diplomacy) είναι εφικτό να χτιστούν γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των Μεσογειακών λαών,
αλλά και γερά θεμέλια συνεργασίας, τα οποία μπορούν εν συνεχεία να αποτελέσουν μοχλούς
πίεσης για την επίλυση των σημαντικών ζητημάτων της Ανατολικής Μεσογείου.
Παρατίθεται κάτωθι το κείμενο της παρέμβασής της:
«Ευχαριστώ για την ευκαιρία της συμμετοχής μου στη σημερινό διαδικτυακό συνέδριο του
οποίου ο σκοπός και ο προσανατολισμός της έχει τεθεί ορθά, αντί δηλαδή να αναλύσουμε
μόνο τις διαστάσεις των διαφορών και των συγκρούσεων και των παράνομων διεκδικήσεων
στη Μεσόγειο, μας ζητάτε να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά και να συμβάλλουμε στον
σχεδιασμό και την δημιουργία ενός modus operandi που θα μας επιτρέψει να οδεύσουμε
προς την βιώσιμη ανάπτυξη στη Μεσόγειο.
Η βιώσιμη ανάπτυξη της Μεσογείου, μιας θάλασσας ειρήνης, συνεργασίας, οικονομικής
ανάπτυξης, με σεβασμό στις παγκόσμιες αξίες, όπως αυτές αποτυπώνονται και στους
παγκόσμιους στόχους βιωσιμότητας, με ποιότητα ζωής για τους κατοίκους της μέσα σε ένα
υγιές φυσικό περιβάλλον και προοπτική στο μέλλον που ενδιαφέρει τις νεότερες γενιές – και
πρέπει να τους την εξασφαλίσουμε – είναι το βασικό μέλημα του Κύκλου Βουλευτών της
Μεσογείου για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Compsud). Η compsud είναι ένα περιφερειακό
κοινοβουλευτικό, με συμμετοχή βουλευτών από όλα τα μεσογειακά και παραμεσογειακά
κράτη, ένα δίκτυο με εκτεταμένη δράση και ανάληψη ουσιαστικών πρωτοβουλιών, στο οποίο
είχα την τιμή να διατελέσω πρόεδρος για πέντε χρόνια και τώρα αντιπρόεδρος επί δύο
πρόσθετα χρόνια. Μέσα από αυτό το δίκτυο, ασκείται πολυμερής, κοινοβουλευτική
διπλωματία σε θέματα Μεσογείου θαλάσσης, η οποία ενίοτε μπορεί να επιφέρει πολλαπλά
οφέλη και αποτελέσματα, καθώς το δίκτυο λειτουργεί, επικοινωνεί και συνεργάζεται πέραν
από τα εμπόδια και τις αγκυλώσεις που, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, έχουν οι εκάστοτε
κυβερνήσεις. Οι κοινοβουλευτικοί εκφράζουν άμεσα και αυθεντικά τις αξίες, το όραμα, τις
πολιτικές επιλογές των λαών της Μεσογείου και θέτει την ατζέντα του μέσα από μια
διαφορετική οπτική γωνία. Κοινοβουλευτικά, Το δίκτυο αυτό των βουλευτών λειτουργεί
παράλληλα με δύο άλλα ενδιαφέροντα δίκτυα, τον κύκλο των πανεπιστημίων της Μεσογείου
με έδρα στην Μάλτα, και τον κύκλο των δημοσιογράφων της Μεσογείου. Η δε Γραμματεία του
βρίσκεται στην Αθήνα και εξυπηρετείται από το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το
Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO-ECSDE), το οποίο αξιοποιεί πολλά
προγράμματα Horizon 2020, κυρίως στα θέματα της βιώσιμης εκπαίδευσης και της έρευνας.
Η περίπτωση της αντιμετώπισης της διάβρωσης των ακτών ως επιτυχημένο παράδειγμα
πολυεπίπεδης συνεργασίας
Καθώς μιλούμε σε ημερίδα με έμφαση στις περιφέρειες, θα ήθελα να δώσω ένα απτό
παράδειγμα συνεργασίας των Περιφερειών με τον Κύκλο Βουλευτών της Μεσογείου. Τα
προγράμματα για την αντιμετώπιση της διάβρωσης των ακτών που διαχειρίζονται οι
περιφέρειες σήμερα στην Ελλάδα, καταφέραμε και τα βάλαμε στην ατζέντα των περιφερειών
και της Κυβέρνησης μετά από συνέδριο και την επίσκεψη της COMPSUD στην Ελλάδα και στην
Ελληνική Βουλή, καθώς και μετά από επιτόπια επίσκεψη της COMPSUD στο Νομό Ηλείας και
την διοργάνωση περιφερειακού συνεδρίου στον Πύργο, με τη συμμετοχή βουλευτών από όλη
την Μεσόγειο, στο οποίο καταφέραμε να ανταλλάξουμε καλές πρακτικές και παραδείγματα.
Έκτοτε, το θέμα ανέβηκε ψηλά στην ατζέντα και στην Ελλάδα, διοργανώσαμε και με την
Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής διυπουργικές συσκέψεις και καταλήξαμε να παράσχουμε
χρήματα και αρμοδιότητες σχετικά στις Περιφέρειες, ώστε να μπορούν να συμβάλλουν στην
αντιμετώπιση του προβλήματος και στην υλοποίηση προγραμμάτων σήμερα.
Καθώς οι θεσμοί είναι σημαντικοί για την υπερκέραση των ζητημάτων στη Μεσόγειο, θα μου
επιτρέψετε να αναφέρω εν συντομία μια σειρά άλλων οργανισμών οι οποίοι μπορούν να
αποτελέσουν επίνειο και αφετηρία συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως η
Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Μεσογείου, ένας άλλος αυτόνομος κοινοβουλευτικός θεσμός,
εξέλιξη της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στη Μεσόγειο. Σημαντική θα
πρέπει να αναδειχθεί και η ύπαρξη της Ένωσης για την Μεσόγειο (Union of the
Mediterranean), η οποία αν στηριχθεί σωστά, θα μπορέσει να αναπτυχθεί σε αποφασιστικό
πυλώνα διακυβερνητικής συνεργασίας και εντός του ΟΗΕ. Ενώ έως τώρα ο σπουδαιότερος
θεσμός διεθνούς περιφερειακής συνεργασίας παραμένει το Πρόγραμμα Δράσης της
Μεσογείου του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ το οποίο στηρίζεται στην Σύμβαση
της Βαρκελώνης και εδρεύει στην Αθήνα και την Βαρκελώνη, το οποίο αποτέλεσε όταν
υιοθετήθηκε το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα συνεργασίας για τις περιφερειακής θάλασσες,
πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν σειρά προγραμμάτων και άλλων διεθνών οργανισμών στα
επόμενα χρόνια που ακολούθησαν. Μέχρι και σήμερα η Μεσόγειος δίνει το παράδειγμα στη
διεθνή σκηνή, επί παραδείγματι, με το Μεσογειακό Πρόγραμμα του Παγκοσμίου Οργανισμού
Συνεργασίας για το Νερό με έδρα στην Αθήνα και τη Στοκχόλμη αντιστοίχως, να είναι το
καλύτερο περιφερειακό πρόγραμμα από όλα παγκοσμίως.
Περαιτέρω, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά πλέον υπόψη τις δυνατότητες σύμπραξης αυτών
των οργανισμών, όχι μόνο με τις κεντρικές κυβερνήσεις, αλλά και με τις Περιφέρειες. Η
διαπεριφερειακή συνεργασία την οποία εξαιρετικά υποστηρίζεται σε τοπικό επίπεδο, σε
συνδιασμό με την πολιτική της ΕΕ με τις περιφέρειες και τις μακροπεριφέρειες που μπορεί να
αγκαλιάσει τμήμα της Μεσογείου Θαλάσσης και με την πολιτική γειτονίας και την λοιπή
εξωτερική δράση της ΕΕ, και με τις αναπτυξιακές δράσεις που μπορούν να αναπτύξουν
ξεχωριστά τα Κράτη, όπως η Ελλάδα, μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, να δομήσει
ουσιαστικά προγράμματα βιωσίμου αναπτύξεως για την Μεσόγειο. Ιδίως η Νέα Ατζέντα για
την Μεσόγειο και η Νέα Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, καθώς και το συνολικό πλαίσιο των
διεθνών κλιματικών δεσμεύσεων δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο διεκδικήσεων για την
ανάπτυξη στην Μεσόγειο.
Θα μου επιτρέψετε να εκφράσω την άποψη ότι με την οδό της ήπιας διπλωματίας (soft
diplomacy) είναι εφικτό να χτιστούν γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των Μεσογειακών λαών,
αλλά και γερά θεμέλια συνεργασίας. Η επιστημονική κοινότητα, η κοινωνία των πολιτών, οι
περιφερειακές ενώσεις συνεργασίας, τα δίκτυα νέων ανθρώπων, η ψηφιακή κοινωνία,
αναπόδραστα θα επαναπροσδιορίσουν το όραμα για την Μεσόγειο. Η παράλληλη αξιοποίηση
αυτών των φορέων θα μπορέσουν να αποτελέσουν μοχλούς πίεσης για την επίλυση των
σημαντικών ζητημάτων της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο πολυμερών, όπως η διαχείριση του
ύδατος, όσο και διμερή, όπως το Κυπριακό ζήτημα και το ζήτημα της χάραξης των θαλασσίων
ζωνών, αλλά και ζητήματα διμερή που δεν αφορούν την Ελλάδα, όπως οι σχέσεις Ισραήλ-
Παλαιστίνης, ή πολυμερή ζητήματα όπως η μετανάστευση. Οι ίδιοι οργανισμοί και τα δίκτυα
όμως είναι και θεμέλιο για την παράλληλη ανάπτυξη της ατζέντας της βιωσίμου αναπτύξεως,
είναι οι θεσμοί που θα μας οδηγήσουν την επόμενη ημέρα στη Μεσόγειο.
Οι κοινές προκλήσεις είναι πολλές. Θα δούμε ότι στις επόμενες δεκαετίες οι διεκδικήσεις των
λαών της Μεσογείου για ποιότητα ζωής και για ισόρροπη βιώσιμη ανάπτυξη που να τους
περιλαμβάνει όλους θα αλλάξουν το όραμα. Θα είναι όχι μόνο παράνομες αλλά και
παρωχημένες οι διεκδικήσεις επί παραδείγματι της Τουρκίας σήμερα. Η νέα γενιά θα ζητά
μόρφωση, εργασία, δημόσια υγεία, ίση θέση για την γυναίκαι και τις ευάλωτες κοινωνικές
ομάδες, ψηφιακή εκπαίδευση, κοινό μεσογειακό ψηφιακό χώρο, βιώσιμες μορφές τουρισμού,
υγιές και ισόρροπο φυσικό περιβάλλον, προστασία από την κλιματική κρίση, ευκαιρίες για το
μέλλον τους. Όσο για τα πετρέλαια, ως λόγος σύγκρουσης στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον
καιρό, θα εξαλειφθεί. Δεν θα τα χρειαζόμαστε ως πηγή ενέργειας στο μέλλον. Η ζήτηση και ο
οικονομικός ανταγωνισμός ήδη μεταφέρεται προς τις ΑΠΕ, αλλά και σε άλλες υποδομές που
δεν χρειάζονται ζωτικό χώρο τα κράτη για να τις αναπτύξουν, όπως οι ψηφιακές υποδομές και
η κυβερνοασφάλεια. Ήδη βλέπουμε ότι αναπτύσσεται ραγδαία και ο τομέας των βιωσίμων,
υπευθύνων επενδύσεων, καθώς και η τάση της αποεπένδυσης από μη ορθές κλιματικά
επενδύσεις σε υδρογονάνθρακες.
Θα δούμε λοιπόν σύντομα, ότι ο κοινός εχθρός στη Μεσόγειο είναι αλλού. Είναι η ανεργία, η
ανομβρία, η διαχείριση νερού, η απορρύπανση της Μεσογείου και των παράκτιων περιοχών
της, η διαχείριση των αποβλήτων, κυρίως κοινών αποβλήτων όπως τα ελαιουργικά απόβλητα,
τα λοιπά αγροτικά απόβλητα και τα κτηνοτροφικά, καθώς και της μεταποιητικής βιομηχανίας,
τα πεπαλαιωμένα πρότυπα πόλεων. Χρειαζόμαστε έξυπνες πόλεις, έξυπνες χώρες στη
Μεσόγειο. Χρειαζόμαστε να στηριχθούμε στον πολιτισμό μας, στην ιστορία μας, στο όραμά
μας, και με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας να χτίσουμε την Νέα Μεσόγειο, ως μιας θάλασσα
γνώσης και βιωσίμου αναπτύξεως.
Υποσύνολο των διεθνών φορέων που προανέφερα ήδη ήρθε σε συμφωνία και συνεργασία και
με την ονομαζόμενη διακήρυξη της Ραμπάτ ανακήρυξαν ένα νέο όραμα για την περιοχή. Η
διακήρυξη τονίζει την στροφή των φορέων και των λαών της Μεσογείου προς την επίτευξη των
στόχων της βιωσίμου αναπτύξεως. Σε συνέχεια της διακήρυξης της Ραμπάτ, θα πρότεινα, με
την βοήθεια της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του συνόλου πλέον των σχετικών φορέων,
το καλοκαίρι του 2022, η Περιφέρεια να διοργανώσει Συνέδριο Μεσογειακής Συνεργασίας
στην Αρχαία Ολυμπία. Είμαι σίγουρη ότι η Ελλάδα και η Ολυμπία, με τις αξίες της δημοκρατίας
και της ειρήνης που έχουμε μεταλαμπαδεύσει σε όλους τους λαούς παγκόσμια, θα μπορέσει
να εμπνεύσει εκ νέου τους λαούς της Μεσογείου.
Ευχαριστώ πολύ!
