Ένα σχετικά ασυνήθιστο φαινόμενο, ένας μεσογειακός κυκλώνας που αναμένεται να ονομαστεί «Ζορμπάς», είναι πιθανό να δημιουργηθεί στο Νότιο Ιόνιο την Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τη μετεωρολογική υπηρεσία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και ο οποίος αναμένεται να περάσει πολύ κοντά από τα Στροφάδια. Η δημιουργία του βαρομετρικού χαμηλού είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει τροπικά χαρακτηριστικά, δηλαδή απουσία μετώπων, θυελλώδεις ανέμους 12 μποφόρ, ραγδαίες βροχοπτώσεις και σχηματισμό “ματιού”. Αν συμβεί κάτι τέτοιο τότε θα πρέπει να ευχηθούμε συν τοις άλλοις να μην «πληγωθούν» το Καστρομονάστηρο και οι λοιπές εγκαταστάσεις των Στροφάδων πάνω στα οποία εκτός το τη φύση ανεξίτηλο έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους οι φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί.
Κυκλώνες τέτοιου τύπου, οι οποίοι ονομάζονται Medicanes (από τη σύνθεση των λέξεων Mediterranean και hurricanes), εμφανίζονται περίπου μία ή δύο φορές τον χρόνο στη Μεσόγειο. Η προγνωσιμότητα του Medicane, σύμφωνα με το ΕΑΑ, είναι μικρή, ιδιαίτερα όσον αναφορά την τροχιά που θα ακολουθήσει το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, όμως φαίνεται να εξασθενεί σημαντικά πλησιάζοντας την ηπειρωτική Ελλάδα.
Τα σενάρια
Επιβεβαιώνεται από τα προγνωστικά μοντέλα καιρού, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα που έχουν καταγραφεί, η δημιουργία μεσογειακού κυκλώνα ανοιχτά της Λιβύης, το πρωί της Παρασκευής και το πέρασμά του από την Ελλάδα. Παραμένουν, ωστόσο, ακόμα και τώρα, αρκετά «θολά» σημεία, ως προς την ακριβή πορεία που θα καταγράφει, καθώς άλλα προγνωστικά μοντέλα θέλουν τον «Ζορμπά» να περνά νότια από την περιοχή της Κρήτης και άλλα πιο βόρεια, μέσα από το Αιγαίο και με κατεύθυνση βόρειοανατολική. Αυτό που αξίζει να τονιστεί είναι πως ανεξάρτητα απ’ το ποια θα είναι τελικά η διαδρομή του μεσογειακού κυκλώνα, είναι δεδομένο πια πως τα φαινόμενα που θα προκαλέσει στις περιοχές απ’ όπου τελικώς θα περάσει, θα είναι εξαιρετικά έντονα. Γι’ αυτό και θα πρέπει να ληφθούν από τους κατοίκους των περιοχών όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης για να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Severe Weather, μοντέλο πρόγνωσης καιρού καταγράφει δεδομένα εξαιρετικά ανησυχητικά που καλό είναι να μην επιβεβαιωθεί, καθώς εμφανίζει το βαρομετρικό χαμηλό με πίεση στα 969 mbar, κάτι που χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά επικίνδυνο για τη νότιο Μεσόγειο, ενώ δίνει διαστάσεις… τυφώνα στην ταχύτητα των ανέμων στο «μάτι» του κυκλώνα «Ζορμπά», φτάνοντάς τη στα 213 χιλιόμετρα την ώρα και εκείνη των απλών ανέμων στα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Για να αντιληφθείτε τη διαφορά, η μέση ταχύτητα των ριπών ανέμου του «Ξενοφώντα» κινείται στα 85-90 χιλιόμετρα την ώρα… Σημειώνει, ωστόσο, πως το ARPEGE είναι το πιο «επιθετικό» μοντέλο πρόγνωσης και πιθανότατα να υπερεκτιμά τη δυναμική του κυκλώνα. Το ίδιο δημοσίευμα αναφέρει τον κίνδυνο να πέσουν σε περιοχές που θα περάσει ο κυκλώνας υψηλότατες ποσότητες νερού σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να προκαλέσουν οι καταιγίδες αυτες πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω ραγδαιότητας.
Τι είναι, όμως, οι Medicanes;
Όπως αναφέρει η Σάρα Φετς σε μπλογκ του αμερικανικού πανεπιστημίου Κολούμπια, το φαινόμενο αυτό θυμίζει τροπική καταιγίδα και χαρακτηρίζεται από έντονες βροχοπτώσεις και ισχυρούς ανέμους. Δεν πρόκειται, όμως, για τυφώνα… αμερικανικού τύπου, καθώς τα νερά της Μεσογείου δεν επιτρέπουν το σχηματισμό τέτοιων φαινομένων. Όπως γράφει το Forbes, επικαλούμενο τον μελετητή κλίματος Yochanan Kushnir επίσης του πανεπιστημίου Κολούμπια, η «δυναμική» των Medicanes είναι διαφορετική από αυτή των τυφώνων. Μια από τις βασικές διαφορές είναι ότι οι Medicanes εμφανίζονται συχνότερα το φθινόπωρο και τον χειμώνα ενώ στις ΗΠΑ το καλοκαίρι ή στις αρχές του φθινοπώρου. Παράλληλα, ο σχηματισμός των Medicanes είναι εφικτός όταν η θερμοκρασία της επιφάνειας του νερού είναι έως και 15 βαθμούς κελσίου ενώ για έναν… τυπικό τυφώνα, η θερμοκρασία πρέπει να αγγίζει τουλάχιστον τους 26,6 βαθμούς.
Πώς δημιουργείται
ο μεσογειακός κυκλώνας
Όμως, σύμφωνα με το Ινστιτούτο της Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, επειδή η Μεσόγειος δεν έχει μεγάλη έκταση ούτε πολύ ζεστά νερά, ο μεσογειακός κυκλώνας δεν αποκτά την ένταση ενός τροπικού κυκλώνα. Είναι έτσι αμφίβολο αν όντως το εν λόγω φαινόμενο στη Μεσόγειο πρέπει να θεωρηθεί κανονικός κυκλώνας.
Οι μεσογειακοί κυκλώνες (με ή χωρίς εισαγωγικά) είναι πιθανότερο να σχηματισθούν το φθινόπωρο ή το χειμώνα πάνω από σχετικά θερμά ύδατα, σε συνδυασμό με τον ψυχρότερο αέρα από πάνω τους, ενώ οι τροπικοί κυκλώνες είναι πιο συνηθισμένοι κατά τους μήνες του καλοκαιριού. Ενώ στον Ατλαντικό ή στον Ειρηνικό Ωκεανό οι κυκλώνες προϋποθέτουν θερμοκρασίες θάλασσας περίπου 27 βαθμών Κελσίου, στη Μεσόγειο μπορούν να σχηματισθούν κυκλώνες ακόμη και με νερά με θερμοκρασία μόνο 14 βαθμών Κελσίου.
Κινούνται από δυτικά
προς ανατολικά
Οι Medicanes έχουν ένα ψυχρό πυρήνα και κινούνται πάντα από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Ξεκινούν σαν απλές καταιγίδες για να εξελιχθούν σε κάτι πολύ περισσότερο, μετατρέποντας θερμοδυναμικά τη θερμότητα και την υγρασία της Μεσογείου σε ενέργεια. Αναπτύσσεται έτσι ένα ισχυρό υποτροπικό σύστημα χαμηλών πιέσεων, με πυκνά νέφη να στροβιλίζονται γύρω από ένα «μάτι» καθαρό από νέφη, κάτι που θυμίζει πολύ έναν τροπικό κυκλώνα.
Σε ποιες περιοχές
εμφανίζονται συνήθως
Δύο είναι οι συνηθέστερες περιοχές για τη δημιουργία μεσογειακού κυκλώνα: αφενός μια περιοχή στη δυτική Μεσόγειο μεταξύ της Ισπανίας, της Σαρδηνίας και της Κορσικής και, αφετέρου, στην ανατολική Μεσόγειο στο Ιόνιο, ιδίως στο νότιο. Είναι πιθανό ότι η μορφολογία των ακτογραμμών ανάμεσα στη «μπότα» της νότιας Ιταλίας και στη δυτική Ελλάδα ευνοεί την ανάπτυξη ανέμων που στροβιλίζονται αντίστροφα από τη φορά του ρολογιού, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα χαμηλό βαρομετρικό σύστημα.
Παρόλο που οι Medicanes αναμένεται να παραμείνουν σχετικά σπάνιοι, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κολούμπια θεωρούν ότι, καθώς θα αυξάνεται η επιφανειακή θερμοκρασία των υδάτων στη Μεσόγειο λόγω και της κλιματικής αλλαγής, στο μέλλον είναι πιθανό ότι το φαινόμενο -όταν συμβαίνει- θα είναι ισχυρότερο και θα μοιάζει ακόμη περισσότερο με κανονικό κυκλώνα.
