Ανάλογα με την εξέλιξη της νόσου
Τον οδικό χάρτη για την επανεκκίνηση οικονομίας και κοινωνίας περιγράφει σε ειδική έκθεσή του το American Enterprise Institute, καθώς όπως επισημαίνει, θα έρθει η στιγμή που θα πρέπει από τη φάση του μετριασμού (με τα μέτρα αποστασιοποίησης, παραμονής κατ’ οίκον κ.λπ.), να κινηθούμε στη φάση της επανεκκίνησης.
Η έκθεση του Ινστιτούτου καταπιάνεται με τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν στις ΗΠΑ, ωστόσο δίνει μια βασική περιγραφή του πώς αναμένεται να κινηθούν και τα ευρωπαϊκά κράτη, με βάση πάντα και τις ειδικότερες προβλέψεις των αρχών τους. Οπως επισημαίνεται στο κείμενο, η διαδικασία επανεκκίνησης θα απαιτήσει χρόνο, αλλά ο σχεδιασμός της κάθε φάσης θα πρέπει να ξεκινήσει από τώρα, προκειμένου να είναι έτοιμες οι υποδομές που θα απαιτηθούν.
Για να βγούμε από τη φάση της προστασίας μέσω της «φυσικής απόστασης» και της απομόνωσης, θα απαιτηθούν:
• Καλύτερα στοιχεία για να εντοπίσουμε περιοχές εξάπλωσης και τον βαθμό της, καθώς και την ανοσία στον πληθυσμό.
• Βελτίωση των δυνατοτήτων του συστήματος υγείας στην περίθαλψη ασθενών της πανδημίας.
• Θεραπευτικές, προφυλακτικές και προληπτικές διαδικασίες που θα μας δώσουν τα εργαλεία για να προστατεύσουμε τους περισσότερο ευάλωτους και να σώσουμε όσους θα αρρωστήσουν βαριά.
Η φάση 2
Σήμερα βρισκόμαστε στη φάση 1, κατά την οποία επιχειρείται η ανάσχεση της πανδημίας μέσω της φυσικής απόστασης και της απομόνωσης κατ’ οίκον του πληθυσμού.
Στη φάση 2, οι επιμέρους πολιτείες (σ.σ. τα κράτη στην ευρύτερη ανάγνωση της έκθεσης) θα μπορούν να μπουν, όταν θα έχουν τη δυνατότητα να διαγνώσουν, διαχειριστούν και να απομονώσουν περιπτώσεις Covid-19 και τις επαφές τους. Σε αυτή τη φάση θα μπορούν να ανοίξουν ξανά σχολεία και επιχειρήσεις και να υπάρξει μια επιστροφή κοντά στην «κανονική ζωή», αλλά σταδιακά. Ωστόσο τα μέτρα «κοινωνικής απόστασης» και οι περιορισμοί στις συναθροίσεις θα απαιτηθεί να συνεχιστούν, για να αποτραπεί νέα έξαρση. Οι μεγαλύτερες ηλικίες (άνω των 60 ετών), όσοι έχουν υποκείμενα νοσήματα και άλλοι πληθυσμοί ευάλωτοι στον κορωνοϊό θα πρέπει να έχουν περιορισμένη έκθεση στην κοινότητα.
Απαιτούνται, παράλληλα, συνεχείς απολυμάνσεις σε δημόσιους χώρους. Επιπρόσθετα από την ενεργητική αναζήτηση κρουσμάτων και την απομόνωσή τους, θα ζητηθεί από το κοινό να φορά μάσκες προστασίας σε δημόσιους χώρους, για να περιοριστεί ο κίνδυνος να κολλήσει κάποιος από ασυμπτωματικούς φορείς. Από τους ασθενείς θα ζητηθεί να μείνουν σπίτι και να διενεργούν τεστ για τον κορωνοϊό. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα μαζικής διενέργειας ελέγχων.
Όπως επισημαίνεται, οι προϋποθέσεις για έναρξη της φάσης 2 είναι οι εξής:
* Διατηρήσιμη μείωση των κρουσμάτων για τουλάχιστον 14 ημέρες.
* Νοσοκομεία ικανά να δεχτούν όλους τους ασθενείς για τους οποίους θα απαιτηθεί νοσηλεία.
* Οι Πολιτείες (σ.σ. στην ευρωπαϊκή περίπτωση, τα κράτη) να είναι σε θέση να κάνουν τεστ σε όλους τους ανθρώπους που έχουν συμπτώματα.
* Η κυβέρνηση να μπορεί να ελέγξει όλους τους ανθρώπους με συμπτώματα, αλλά και να παρακολουθήσει στενά τις επαφές όσων βρεθούν θετικοί.
Σε αυτή τη φάση, όπως προαναφέρθηκε, θα μπορούν να ανοίξουν σταδιακά σχολεία, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις. Η τηλε-εργασία, όμως, θα συνεχιστεί όπου είναι δυνατό. Οι δημόσιες συναθροίσεις θα περιορίζονται κάτω από τα 50 άτομα (σ.σ. όριο που προφανώς διαφορετικές χώρες θα χειριστούν διαφορετικά), ενώ θα εξακολουθήσει να ισχύει το μέτρο της ελάχιστης απόστασης σε συγκεκριμένα σημεία (σχολεία κ.λπ.). Οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να έχουν ελάχιστη επαφή με την κοινότητα, ενώ χώροι δημόσιας συνάθροισης (πάρκα κ.λπ.) θα πρέπει να λειτουργούν εφόσον εξασφαλίζεται ότι τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας.
Οι στόχοι της φάσης αυτής είναι:
1) Να αρθούν οι περιορισμοί συνταγμένα, προοδευτικά και προσεκτικά.
2) Να επιτραπεί στη μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων και των σχολείων να ανοίξουν.
3) Να συνεχίσει να είναι υπό έλεγχο η μετάδοση, ώστε να μην επιστρέψουμε στη φάση 1.
Απαιτείται, όπως σημειώνεται, σωστή ισορροπία στο μείγμα και συνεχής επανεξέταση με βάση τα στοιχεία ώστε να γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές. Παράλληλα απαιτείται διαρκής έλεγχος και αν διαπιστωθεί έξαρση της πανδημίας ή υπερφόρτωση του συστήματος υγείας, άμεση επιστροφή στη φάση 1.
Τα απαραίτητα βήματα για τη φάση 2 περιλαμβάνουν:
– Τη δυνατότητα να απομονωθεί κάθε επιβεβαιωμένο κρούσμα, είτε στο σπίτι, είτε σε νοσοκομείο, είτε (εθελοντικά) σε ειδική εγκατάσταση για τουλάχιστον επτά ημέρες. Πρέπει να αναζητηθούν οι επαφές και όσοι αναμένουν τα αποτελέσματα του τεστ να μπουν σε καραντίνα. Οσοι βγουν θετικοί πρέπει να τους ζητηθεί να μπουν σε καραντίνα για τουλάχιστον 14 ημέρες.
– Με τη χαλάρωση των μέτρων κοινωνικής απόστασης, θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα υγιεινής, να αξιοποιείται η τηλε-εργασία όσο είναι δυνατόν και να φορούν οι πολίτες μάσκες σε δημόσιους χώρους.
* Ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες, τα μέτρα προφύλαξης είναι απαραίτητα τουλάχιστον μέχρι να βρεθεί εμβόλιο ή να είναι διαθέσιμη μια αποτελεσματική θεραπεία. Ειδική προσοχή χρειάζεται σε οίκους ευγηρίας κ.λπ. Πρέπει να διατηρήσουν υψηλό επίπεδο προστασίας και να αποτραπούν οι επισκέψεις. Αν υπάρξουν διαθέσιμες θεραπείες προφύλαξης, όπως ένα μονοκλωνικό αντιβιοτικό, πρέπει να διατεθεί πρώτα σε αυτούς.
Γενικά επισημαίνεται ότι νέες θεραπείες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο, γι’ αυτό η επιτάχυνση της έρευνας είναι κρίσιμη παράμετρος. Αλλωστε μπορεί να αξιοποιηθεί και για προφύλαξη του υγειονομικού προσωπικού. Όπως επισημαίνεται, ήδη μια σειρά υποσχόμενων φαρμάκων είναι σε διαδικασία ανάπτυξης.
* Η αναγνώριση όσων έχουν ανοσία. Ενώ χρειάζεται να καταλάβουμε καλύτερα τον κορωνοϊό και το πόσο ισχυρή είναι η ανοσία, καθώς και το πόσο διαρκεί, τα διαθέσιμα τεστ μπορούν να αναγνωρίσουν αυτούς τους ανθρώπους. Ξέρουμε ότι υπάρχει μια περίοδος στην οποία οι άνθρωποι έχουν αρκετά αντισώματα για να προστατευτούν. Αυτοί μπορούν: α) να γυρίσουν στη δουλειά τους, β) να υπηρετήσουν σε ρόλους υψηλού κινδύνου, όπως στο σύστημα υγείας, γ) να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στη λειτουργία της κοινωνίας (π.χ. βοηθώντας ηλικιωμένους).
Υπό τα παραπάνω δεδομένα, επισημαίνεται ότι αυτά τα τεστ θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε μεγάλους αριθμούς, ακριβή, γρήγορα και φθηνά. Εχουν αναπτυχθεί διάφορα τεστ, αλλά ακόμα δεν έχουν αξιολογηθεί πλήρως και δεν είναι διαθέσιμα σε μεγάλη κλίμακα.
Η φάση 3
Το επόμενο στάδιο, που αφορά στην άρση των μέτρων «κοινωνικής απόστασης», μπορεί να μπει σε εφαρμογή όταν υπάρχουν ασφαλή και αποτελεσματικά εργαλεία για να μετριαστεί ο κίνδυνος της Covid-19. Αυτά περιλαμβάνουν ευρύτερη παρακολούθηση, θεραπείες που μπορούν να σώσουν ασθενείς που νοσούν βαριά ή να αποτρέψουν το να νοσήσουν βαριά αυτοί που είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο, ή την ύπαρξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου.
Η ενεργοποίηση αυτής της φάσης απαιτεί ένα ισχυρό σύστημα παρακολούθησης, διευρυμένα τεστ και μεγάλες δυνατότητες να γίνει ανίχνευση κρουσμάτων, απομόνωση και καραντίνα, ή να έχει αναπτυχθεί εμβόλιο που δοκιμάστηκε και είναι ασφαλές.
Οι στόχοι είναι: α) να αποτραπεί η μόλυνση, β) να αποτραπεί όσοι έχουν τα πρώτα συμπτώματα να νοσήσουν βαριά, γ) να υπάρχει προφύλαξη ώστε όσοι εκτέθηκαν στον ιό να μη νοσήσουν ή αν νοσήσουν, τα συμπτώματα να είναι ήπια, δ) σε περίπτωση ύπαρξης εμβολίου, να έχει χτιστεί ανοσία σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και ε) να υπάρχει η δυνατότητα να αρθούν όλα τα μέτρα προφύλαξης.
Ειδικά για το εμβόλιο και τη θεραπεία σημειώνεται ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει, όταν υπάρξουν, μαζική παραγωγή και διανομή. Το νομοθετικό πλαίσιο στις ΗΠΑ επιτρέπει να ξεκινήσει η παραγωγή υποσχόμενων θεραπειών πριν την τελική έγκριση, ώστε να υπάρξει έγκαιρα μεγάλο απόθεμα.
Όταν υπάρξει η θεραπεία ή το εμβόλιο σε επαρκείς ποσότητες, η διαδικασία μπορεί να επεκταθεί πέραν από τις ευπαθείς ομάδες και να γίνουν μαζικοί εμβολιασμοί. Στο διάστημα, όμως, που οι ποσότητες θα είναι περιορισμένες, θα πρέπει να υπάρξουν σαφείς κατευθύνσεις προτεραιοποίησης και αυτές να είναι διαφανείς και να εξηγηθούν στους πολίτες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να βοηθήσουν άλλες χώρες (ειδικά τις χαμηλού εισοδήματος) να αποκτήσουν και αυτές το εμβόλιο και να κάνουν μαζικούς εμβολιασμούς. Αυτό όπως και η βοήθεια από άλλα πλούσια κράτη είναι απαραίτητο για να ελεγχθεί σε παγκόσμια κλίμακα η πανδημία και να αποτραπεί ο κίνδυνος νέου κύματος της πανδημίας.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι αν υπάρξει επαρκή ποσοστό του πληθυσμού με ανοσία (είτε φυσική είτε μέσω εμβολίου), οι περιορισμοί που απέμειναν θα μπορούν να αρθούν.
Η φάση 4
Η φάση αυτή περιλαμβάνει την προετοιμασία για την επόμενη πανδημία, αφότου έχουμε νικήσει την Covid-19. Τότε, γράφει το Ινστιτούτο, θα πρέπει να προετοιμαστούν οι ΗΠΑ προκειμένου να μην είναι ποτέ πια ανέτοιμες να διαχειριστούν μια πανδημία. Αυτό απαιτεί επενδύσεις στην έρευνα, την ανάπτυξη του συστήματος υγείας και ξεκάθαρες δομές, ικανές να δρομολογήσουν ισχυρά σχέδια αντιμετώπισης.
Όπως επισημαίνεται, η πανδημία της Covid-19 ανέδειξε σημαντικά κενά στην προετοιμασία των ΗΠΑ για τέτοιες καταστάσεις. Δεν θα είναι η τελευταία και γι’αυτό πρέπει να γίνουν επενδύσεις στην επιστήμη, στο σύστημα δημόσιας υγείας και στις ιατρικές υποδομές που απαιτούνται για να υπάρξει πρόληψη, εντοπισμός και αντίδραση σε νέες απειλές.
Απαιτείται να μπορεί να αναπτυχθεί εμβόλιο σε μήνες και όχι χρόνια και να αυξηθούν οι διαθέσιμες κλίνες και οι ΜΕΘ.
