Ανοιξε τον χάρτη και χάραξε πορεία ορεινή… Οι παραλίες και τα δημοφιλή καλοκαιρινά θέρετρα μπορούν να περιμένουν για το επόμενο καλοκαίρι!
Εδώ, στην ενδοχώρα της Ηλείας θα βρεις αυτήν την εποχή μια φύση πραγματικά χάρμα οφθαλμών που θα χαίρεσαι να την περιδιαβαίνεις. Θα επισκεφτείς -κάποτε ακμάζοντα- κεφαλοχώρια που απλώνουν τις ρυτιδιασμένες γειτονιές τους στα ριζά των κατάφυτων βουνών. Θα δεις κάστρα, αλλά και σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους που ακόμη δεν έχουν αναδειχτεί όσο θα έπρεπε, θα διασχίσεις ποτάμια και φθινοπωρινά δάση και εκεί στα όρια με τον Νομό Μεσσηνίας θα εξερευνήσεις το ομορφότερο ίσως φαράγγι της Πελοποννήσου.
Βουνό ανεβαίνω, ραχούλα κατεβαίνω… και φύγαμε! Ποιος είπε ότι η δυτική Πελοπόννησος είναι μόνο για καλοκαιρινές διακοπές;
Δίβρη, το αρχοντοχώρι που γέρασε
Στο βορειοδυτικό άκρο του Νομού Ηλείας, στα όρια των Νομών Αρκαδίας και Αχαΐας, στα ριζά του ελατοσκέπαστου όρους Λάμπεια και σε ύψος 850-900 μέτρων, αραδιάζει τα πετρόσπιτά της η Δίβρη.
Το χωριό βρίσκεται επάνω στους παλιούς ορεινούς δρόμους που συνέδεαν τις σημαντικότερες πολιτείες του Μοριά σε Ανατολή και Δύση.
Ο σημερινός ταξιδιώτης μπορεί να προσεγγίσει τη Δίβρη το ίδιο εύκολα τόσο από την Τρίπολη (απέχει 80 χλμ.), όσο και από την Πάτρα (απέχει 75 χλμ.) και τον Πύργο (απέχει 50 χλμ.). Να σημειώσουμε πως αρκετοί χάρτες αναφέρουν τη Δίβρη και ως Λάμπεια, ονομασία που επίσης συνηθίζεται.
Η ορεινή αυτή περιοχή κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια, καθώς ανήκε στην ευρύτερη πόλη-κράτος της αρχαίας Ψωφίδας. Η τοποθεσία της σπουδαίας αυτής αρκαδικής πόλης έχει εντοπιστεί λίγα χιλιόμετρα ανατολικά, στον δρόμο για Τρίπολη.
Ομως η Δίβρη δημιουργήθηκε κατά τη φραγκοκρατία και άκμασε κατά την τουρκοκρατία. Με την πάροδο του χρόνου αναδείχτηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο της περιοχής, ενώ ήταν γνωστή και για τους νερόμυλούς της. Οπως είναι φυσικό, τις εμπορικές στράτες της Δίβρης τις διάβηκαν στη ροή της Ιστορίας όχι μόνο έμποροι, αλλά και κατακτητές. Από εδώ πέρασαν οι ιππότες του Γοδεφρείδου Βιλεαρδουίνου, Βενετσιάνοι πολέμαρχοι, Καταλανοί τυχοδιώκτες, Τούρκοι πασάδες και φυσικά τα ασκέρια του Ιμπραήμ που για τρία ολόκληρα χρόνια σκόρπισαν τον τρόμο στον επαναστατημένο Μοριά.
Ο επισκέπτης φτάνοντας σήμερα στη Δίβρη, θα δει ένα εμφανώς γερασμένο μεγαλοχώρι που όμως ακόμη στολίζεται με έξοχα πέτρινα αρχοντικά και σπουδαίες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες.
Η φύση, πανταχού παρούσα, αγκαλιάζει τις γειτονιές του χωριού που λόγω του εξαιρετικού κλίματος ήταν μέχρι τον πόλεμο κέντρο παραθερισμού και θεραπείας των φυματικών!
Από τα κτίρια που κεντρίζουν το ενδιαφέρον είναι αυτό του Δημοτικού Σχολείου, που χτίστηκε με δωρεές του Ανδρέα Συγγρού (1907) και σήμερα στεγάζει το Πνευματικό Κέντρο, αλλά και το Παρθεναγωγείο.
Στη γειτονιά Γκρουστάδες θα δείτε τον βυζαντινό κοιμητηριακό Ναό της Αγ. Τριάδας (12ος αι.) με τις υπέροχες αγιογραφίες. Ακόμη αναζητήστε το Κέντρο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος που στεγάζεται στο «Αρχοντικό Πετραλιά» στη συνοικία Περδικαράδες.
Εξαιρετικά ευχάριστη, μέσα σε ελατόδασος, είναι η διαδρομή που θα σας φέρει μετά από 3 χιλιόμετρα στη Μονή Παναγιάς Χρυσοπηγής (17ος αιώνας).
Πηγαίνοντας προς Τρίπολη θα δείτε το υπέροχο τοπίο στα Τριπόταμα, το πέτρινο γεφύρι του ποταμού Ερύμανθου, θα επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο της Ψωφίδας και το τειχισμένο Μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Αν κατηφορίστε προς Πύργο θα διασχίσετε το υπέροχο δρυοδάσος της Φολόης, ένα από τα ομορφότερα δασικά συστήματα της Πελοποννήσου -η περιοχή είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000.
Στο χωριό Κούμανι θα επισκεφθείτε το Περιβαλλοντικό Μουσείο και Κέντρο Ενημέρωσης-Πληροφόρησης για το Δρυοδάσος Φολόης και αν έχετε διάθεση για πεζοπορικές περιπέτειες ρωτήστε να σας δείξουν το μονοπάτι για τους καταρράκτες του ποταμού Ερύμανθου στη Νεμούτα.
Ανδρίτσαινα, ένα χωριό με βαριά Ιστορία
Η πρώτη γραπτή αναφορά γίνεται στο «Χρονικό του Μορέως» το 1205, επί φραγκοκρατίας. Από τότε μέχρι και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα η Ανδρίτσαινα αποτελεί το σημαντικότερο ίσως κεφαλοχώρι της δυτικής ορεινής Πελοποννήσου.
Η Ανδρίτσαινα διοικητικά υπάγεται στον Νομό Ηλείας, όμως ανέκαθεν θεωρούνταν παιδί των αρκαδικών βουνών.
Ακόμη και σήμερα, είτε κατηφορίζεις από την Τρίπολη προς την Ηλεία, είτε ανηφορίζεις τις στροφές από την κοιλάδα της Ολυμπίας προς το αρκαδικό υψίπεδο, θα βρεθείς μπροστά στα καλοστεκούμενα αρχοντικά του ιστορικού χωριού.
Στο κέντρο της Ανδρίτσαινας, στην πλατεία του Αγ. Νικολάου δεσπόζει καλοδιατηρημένη η Τρανή Βρύση, με τις δύο αψιδωτές καμάρες και τους τέσσερις κρουνούς, έργο του 1724 (είναι η παλαιότερη χρονολογημένη βρύση του Μοριά).
Αναζητήστε τη γειτονιά Μουρμουρέικα, όπου διασώζονται σε πολύ καλή κατάσταση εντυπωσιακά τετράγωνα διώροφα σπίτια με πυραμοειδή κεραμοσκεπή, τα λεγόμενα «ντιβίτικα».
Ομως ο θησαυρός της Ανδρίτσαινας είναι η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη της, γνωστή και ως Νικολοπούλειος Βιβλιοθήκη, που στεγάζεται σε ένα θαυμάσιο νεοκλασικό κτίριο. Ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και περιλαμβάνει πάνω από 20.000 βιβλία και χειρόγραφα, πολλά από αυτά εξαιρετικά σπάνια με εκδόσεις των πρώτων ετών της τυπογραφίας!
Οπωσδήποτε αξίζει μια βόλτα στο Λαογραφικό Μουσείο που φιλοξενείται στο διώροφο πέτρινο αρχοντικό κτίσμα του 1847, της οικογένειας Κανελλόπουλου www.andritsainamuseum.gr.
Στην Ανδρίτσαινα θα βρείτε ποιοτικά καταλύματα ώστε με αφετηρία το όμορφο κεφαλοχώρι να πραγματοποιήσετε κοντινές εκδρομές.
Αξίζει λοιπόν να πάτε ώς το χωριό Αμυγδαλιές (13 χλμ.) και να επισκεφθείτε τη σημαντική Μονή Σεπετού (12ος αιώνας), η οποία όμως έχει υποστεί πολλές νεωτεριστικές παρεμβάσεις.
Επίσης κοντά στο χωριό Τρυπητή, 25 χλμ. από την Ανδρίτσαινα και σε μικρή απόσταση από την κοίτη του Αλφειού, συναντάμε τη γοτθικού ρυθμού ερειπωμένη Μονή της Παναγιάς Ισοβας (12ος αι.). Πρόκειται για ένα καθολικό μοναστήρι που έχτισαν Γάλλοι καλόγεροι από το Κλερβό. Το 1263 κάηκε από Τούρκους μισθοφόρους οι οποίοι πολεμούσαν για λογαριασμό των Βυζαντινών (!) και από τότε εγκαταλείφθηκε.
Στην κοίτη του Αλφειού και των άφθονων παραποτάμων του θα αναζητήσετε ξεχασμένα πέτρινα γεφύρια όπως αυτό του Τσεμπερούλα κοντά στο χωριό Μπαρακίτικα.
Ναός του Επικούριου Απόλλωνα
Δεκατέσσερα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ανδρίτσαινας, στη θέση Βάσσες (μικρές κοιλάδες), σε πλαγιά του Λυκαίου Ορους και σε ύψος 1.131 μέτρων συναντάμε τον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας που έχει ενταχθεί, ήδη από το 1986, στο δίκτυο της UNESCO. Σήμερα ο επισκέπτης δεν μπορεί να αντιληφθεί πλήρως μεγαλείο αυτού του λαμπρού οικοδομήματος, καθώς ο ναός είναι σκεπασμένος από το 1987 με τέντα (κουκουλωμένος είναι η καλύτερη έκφραση) για την προστασία του από τα καιρικά φαινόμενα.
Το αρχαίο κτίσμα θεωρείται ένα από τα σπουδαία έργα δωρικού ρυθμού που έχτισε ο Ικτίνος (ένας από τους δύο αρχιτέκτονες του Παρθενώνα) και ανεγέρθηκε μεταξύ 430 και 410 π.Χ. από τους αρχαίους Φιγαλείς προς τιμήν του Επικούριου Απόλλωνα. Στο εσωτερικό του ναού κυρίαρχη θέση είχε το ορειχάλκινο άγαλμα του Απόλλωνα, ενώ ιδιαίτερης αισθητικής ήταν η ζωφόρος που φιλοξενούσε ανάγλυφες παραστάσεις από την Αμαζονομαχία.
Το 1765 και ενώ οι Τούρκοι διαφέντευαν ακόμη τον Μοριά, ο Γάλλος αρχιτέκτονας J. Bocher εντόπισε τη θέση του και πραγματοποίησε τις πρώτες ανασκαφές. Στη συνέχεια ξεκίνησε το πανηγύρι των Ευρωπαίων πλιατσικολόγων που λεηλάτησαν τα γλυπτά.
Μέρος από τα ανάγλυφα και τμήμα της ζωφόρου εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λούβρο και στο Μουσείο του Μονάχου.
Οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν από το ελληνικό κράτος το 1902 από την Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών.
Ο αρχαιολογικός χώρος για τον μήνα Νοέμβριο είναι ανοιχτός καθημερινά 8.30 με 4.00. Η γενική είσοδος είναι 6 ευρώ, για άνω των 65 ετών 3 ευρώ και για φοιτητές, ανέργους και παιδιά δωρεάν (τηλ.: 26260-22275).
Το μυστικό της Μοφκίτσας και το φυσικό θαύμα της Νέδας
Από τον αρχαιολογικό χώρο του Επικούριου Απόλλωνα ο δρόμος κατηφορίζει με πάρα πολλές στροφές για τα παράλια της δυτικής Πελοποννήσου.
Στην κουραστική αυτή αλλά ενδιαφέρουσα διαδρομή αξίζει να κάνετε δύο παρεκκλίσεις από την αρχική σας πορεία.
Η πρώτη είναι προς Φιγάλεια για να επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας αρκαδικής πόλης και στη συνέχεια να κατηφορίσετε ώς τη γέφυρα από όπου ξεκινά το μονοπάτι για το φυσικό θαύμα του φαραγγιού της Νέδας, που βρίσκεται ακριβώς πάνω στα όρια των Νομών Μεσσηνίας και Ηλείας.
Πρόκειται για μια εύκολη σημαδεμένη πεζοπορική διαδρομή που θα σας φέρει στους δύο καταρράκτες και στο απόμερο εκκλησάκι της Παναγίας σε σημείο με θέα.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο θα προτείνουμε ακόμη μία παράκαμψη. Φτάνοντας στο χωριό Λέπρεο (35 χλμ. από τον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα) θα παρεκκλίνετε για 6 χιλιόμετρα από την πορεία σας για να προσεγγίσετε τον ορεινό και χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό Ανω Ταξιάρχες (παλιότερα Μοφκίτσα). Το χωριό βρίσκεται σε ύψος 510 μ. σε ήπιο, κατάφυτο ανάγλυφο και τα περισσότερα λιθόκτιστα σπίτια χτίστηκαν με ντόπια πέτρα από Λαγκαδινούς μαστόρους. Σήμερα η περιπλάνηση στα έρημα φθινοπωρινά καλντερίμια του όμορφου οικισμού είναι μια πραγματική απόλαυση, καθώς εδώ νιώθεις να ταξιδεύεις στον χρόνο.
► Διαμονή
Δίβρη
«Λάμπεια Ορη», τηλ. 26240-81323, 6972092563
Ανδρίτσαινα
• «Αρχοντικό Ανδρίτσαινας», τηλ. 26260-22401
• Ξενοδοχείο «Θεοξένια», τηλ. 26260-22219 (τον χειμώνα επικοινωνήστε πριν ξεκινήσετε)
• Ξενοδοχείο «Απολλώνιον», τηλ. 26260-22900
Νέα Φιγάλεια
• «Ιλάκια», τηλ. 26250-41366 (τον χειμώνα επικοινωνήστε πριν ξεκινήσετε)
Αμπελιώνα
• «Abeliona Retreat» (10 χλμ. από τον Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα), τηλ. 26260-23991- 3
♦ Κείμενο – φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.com
Πηγή:www.efsyn.gr
