Μετά από προτάσεις του Σαρλ Μισέλ που δεν βρήκαν αρχικά ανταπόκριση από Ελλάδα και Κύπρο, η Σύνοδος Κορυφής ολοκληρώθηκε με σαφή μηνύματα από Μισέλ και Ντερ Λάιεν στην Άγκυρα. Αποφασίστηκαν κυρώσεις για την Λευκορωσία. Όλο το χρονικό μιας βραδιάς – θρίλερ.
Οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συναντώνται στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες συμφώνησαν τα ξημερώματα της Παρασκευής, 02.10.2020, να επιβληθούν κυρώσεις σε αυτούς που ευθύνονται για την καταστολή στη Λευκορωσία, δήλωσαν στο Γαλλικό Πρακτορείο διπλωματικές πηγές.
Οι κυρώσεις αφορούν περίπου σαράντα λευκορώσους αξιωματούχους.
Η επιβολή τους θα προχωρήσει μετά την επίτευξη συμφωνίας για να σταλεί αυστηρό μήνυμα από την ΕΕ στην Τουρκία, συνοδευόμενο από την απειλή επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα, όπως πρότεινε η Κυπριακή Δημοκρατία, κατά τις ίδιες πηγές.
Οι διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες ήταν “πυρετώδεις” και ολοκληρώθηκαν λίγο πριν τις 02:00 το πρωί της Παρασκευής, 02.10.2020.
Σαφή μηνύματα Μισέλ στην Τουρκία
Την ευκαιρία να γίνει πολιτικός διάλογος θέλει να δώσει η ΕΕ, τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε στις Βρυξέλλες μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, στην οποία επιτεύχθηκε συμφωνία για τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας, ενώ εκφράστηκε η στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Παράλληλα, ο Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Μάλιστα τόνισε πως “είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα πιθανά εργαλεία στην διάθεσή μας αν χρειαστεί“, στέλνοντας έτσι σαφές μήνυμα στην Άγκυρα.
«Τελεσίγραφο» Ντερ Λάιεν στην Τουρκία
Την αλληλεγγύη της ΕΕ στην Ελλάδα και στην Κύπρο τόνισε από την πλευρά της η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρείται μετά την επίτευξη συμφωνίας για τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας.
Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι υπάρχουν δύο εργαλειοθήκες: «η μία για μια κατάσταση που δε θέλουμε – την περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία πάλι προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες». Η δεύτερη εργαλειοθήκη αφορά μια πιο θετική ατζέντα, συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποδείξει ότι έχει βούληση να διεξαγάγει πραγματικά εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ.
Δείτε την συνέντευξη Τύπου όπως μεταδόθηκε ζωντανά
Τα προσχέδια που απερρίφθησαν
Αυτό που ουσιαστικά συνέβαινε για ώρες, ήταν μια προσπάθεια να γίνει… πάντρεμα των δύο προτάσεων: Δηλαδή της πρότασης που έκανε ο Σαρλ Μισέλ και απέρριψε η Ελλάδα και η Κύπρος λόγω της απουσίας μιας ξεκάθαρης καταδίκης της Τουρκίας κι εκείνης που πρότεινε η χώρα μας, με τις τελευταίες πληροφορίες να μιλούν για τρεις προτάσεις από την πλευρά Μισέλ, με την Κύπρο να απορρίπτει και την τρίτη, πριν φτάσουμε τελικά στην λήξη της πρώτης μέρας της Συνόδου Κορυφής.
Το νέο κείμενο σύμφωνα με τις πληροφορίες του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων βασιζόταν στα δύο προηγούμενα και προσέθετε την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Επίσης, σημείωνε ότι η ΕΕ “είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού”, διατηρούσε τη φράση για “χρήση όλων των μέσων” σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δέσμευε το Συμβούλιο για αποφάσεις ως το Δεκέμβρη και περιελάμβανε την ελληνική φράση για “οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών“.
Η λέξη – κλειδί που… δεν υπήρχε ρητά
Η νέα διατύπωση σημείωνε πως «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις, αλλά δεν ανέφεραν ρητώς τη λέξη.
Το νέο προσχέδιο καταργούσε επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Ένα από τα βασικά αιτήματα της Άγκυρας είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να λάβουν δίκαιο μερίδιο από τυχόν ευρήματα γύρω από το διχοτομημένο νησί.
Το νέο προσχέδιο συμπερασμάτων συζητείτο αφού ολοκληρώθηκε και το επίσημο δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου εξαντλήθηκαν τα υπόλοιπα θέματα. Πιο συγκεκριμένα, η συζήτηση στο δείπνο άνοιξε με την πολεμική σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και με τη δηλητηρίαση του Ρώσου πολιτικού αντιπάλου του Βλαντιμίρ Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι.
Πάντως, περίπου στη 01:00 το πρωί της Παρασκευής, 02.10.2020, υπήρξε ένα νέο διάλειμμα στις συζητήσεις.
40 λεπτά αργότερα, υπήρξε ενημέρωση πως οι συζητήσεις συνεχίζονται…
Λίγα λεπτά αργότερα, ανακοινώθηκε πως η πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής ολοκληρώθηκε
Ανακοινώθηκε πως θα ακολουθήσει συνέντευξη Τύπου του Σαρλ Μισέλ και της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, ενώ οι εργασίες θα συνεχιστούν την Παρασκευή, 02.10.2020.
Πώς φτάσαμε στο… ολονύχτιο θρίλερ
Η συνεδρίαση στην Σύνοδο Κορυφής διακόπηκε αρχικά για 45 λεπτά, ένα διάστημα που… αξιοποιήθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε συνάντηση με τον Νίκο Αναστασιάδη, την Άνγκελα Μέρκελ, τον Εμανουέλ Μακρόν, τον Σαρλ Μισέλ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Νωρίτερα, κυβερνητικές πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων έλεγαν στο newsit.gr πως το κείμενο του Σαρλ Μισέλ δεν μπορεί να γίνει δεκτό, καθώς δεν είναι καθόλου ισορροπημένο και χρειάζεται πολλή δουλειά.
«Πολύ καρότο, όχι αρκετό μαστίγιο», είπε στο Politico Έλληνας αξιωματούχος σχετικά με τις διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ, η ελληνική συμβιβαστική πρόταση περιέχει τα εξής διαφορετικά στοιχεία:
- αναφέρει ότι “η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία
- τονίζει ότι “οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως”
- ζητά “όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών Μελών – κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση”
- προσθέτει τη φράση: “η ΕΕ καλωσορίζει τα βήματα οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο.
- αναφέρει ακόμη ότι: “η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη ‘mavi vatan’ δεν συνάδουν με το δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες”.
Το… κόκκινο της Ελλάδας στο πρώτο προσχέδιο
Σύμφωνα με πληροφορίες το προσχέδιο δεν είχε καμιά αναφορά για κυρώσεις στην Τουρκία παρά ανέφερε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τα μέσα που έχει στη διάθεση της προκειμένου να διασφαλίσει το σεβασμό και την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου. Η ελληνική πλευρά κάτι τέτοιο δεν το έκανε αποδεκτό, ενώ δεν το δέχεται ούτε και η Κύπρος.
Παράλληλα στο προσχέδιο επίσης προβλέπεται και πολυμερής Σύνοδος για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά υπάρχει και μια παράγραφο για την Κύπρο όπου καλείται η Άγκυρα να σταματήσει όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες στην περιοχή.
Ωστόσο, αναφέρει: «Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να «δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου» καθώς και «υψηλού επιπέδου διαλόγους »και« συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016». Πολλά από αυτά τα σημεία ήταν μεταξύ των βασικών αιτημάτων της Άγκυρας.
Επίσης το προσχέδιο ζητά επίσης «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και αναθέτει στον ανώτατο διπλωμάτη της Ζοζέπ Μπορέλ να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Το κείμενο «χαιρετίζει επίσης τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία».
Πέτσας: Το κείμενο δεν ήταν ισορροπημένο
Μετά την διακοπή που διαδέχθηκε το “άκυρο” της Ελλάδας στο πρώτο προσχέδιο, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, μίλησε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ και κατηγόρησε την Τουρκία πως “ολισθαίνει μακριά από την Δύση”.
«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε συγκεκριμένα για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.
«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο.
Ακολούθως, έθεσε τέσσερις προϋποθέσεις – πυλώνες για να δώσει η χώρα μας το πράσινο φως.
Πιο συγκεκριμένα σημείωσε:
– “Ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.
– Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.
– Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια»”.
Με πληροφορίες από: ΚΥΠΕ / ΑΠΕ – ΜΠΕ / politico.eu.
