Τα «Θεϊκά Λόγια»: Μια θεατρική μελέτη στην υποκρισία και την ηθική

Του Μιχάλη Δημητρόπουλου
[email protected]

Υπάρχει πιο ποταπό, αντιφατικό και συνάμα θαρραλέο έμβιο ον από τον άνθρωπο; Πόση υποκρισία χωράει στις κοινωνικές συμβάσεις της κάθε κοινωνίας; Εν τέλει ,έχει η ηθική καμία λογική βάση χωρίς την ελεύθερη βούληση;
Με αυτά τα ερωτήματα -και πολλά ακόμα- καταπιάνεται το γνωστότερο έργο του Ισπανού θεατρικού συγγραφέα Βάλιε Ινκλάν (Ραμόν Μαρία ντελ Βάγε Ινκλάν, 1866-1936), τα «Θεϊκά Λόγια», που θα μας προσφέρει φέτος η Ομάδα Τέχνης «Δούρειος Ίππος», σε σκηνοθεσία του Παρασκευά Παπαπετρόπουλου. Τα «Θεϊκά λόγια», έργο της ώριμης περιόδου του συγγραφέα (1920), είναι η τραγωδία της λαϊκής δυστυχίας με μορφή ιστορικής παρωδίας.
Ο «Δούρειος Ίππος», μετά από έξι ολόκληρους μήνες σκληρής δουλειάς, ολοκληρώνει τις πρόβες του αυτή την εβδομάδα και το προσεχές Σάββατο 30 Μαρτίου έχουμε πρεμιέρα στο Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» του Πύργου. Οι παραστάσεις θα διαρκέσουν μέχρι και την Κυριακή 14 Απριλίου, εκτός Δευτέρας και Τρίτης.

Το έργο
Στο έργο του Βάλιε Ινκλάν δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Η ζητιανιά, το κλέψιμο, η απατεωνιά, ακόμα και η δολοφονία, αποτελούν τις πιο συνηθισμένες μορφές συμπεριφοράς για τους κατοίκους ενός ισπανικού χωριού, το 1920. Αντιμετωπίζουν όμως τη μοιχεία με «ηθικό προσωπείο» που τους μετατρέπει σε σαδιστικό-υποκριτικό όχλο, έτοιμο για «θεϊκή βία».
Ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε κάνει συχνά λόγο στα κείμενά του για τον «τελευταίο άνθρωπο». Πρόκειται για τον μέσο άνθρωπο της μάζας, ο οποίος έχει ευδοκιμήσει, κατά τον ίδιο, στη σύγχρονη εποχή. Τα χαρακτηριστικά του είναι η δειλία, ο ωφελιμισμός, η ρηχότητα, η παθητικότητα και η μαζοποίηση. Μπορεί αυτός ο «τελευταίος άνθρωπος» να αντιμετωπίσει την ίδια του την υποκρισία;

Υπόθεση
Ο Πέδρο Γκάιλα είναι ο ευσεβής παπάς του Σαν Κλεμέντε. Ζει στο μικρό χωριό μαζί με τη γυναίκα του, την όμορφη λάγνα Μάρι και τις αδελφές του. Η μία απ’ αυτές, η Γιάννα, κερδίζει το ψωμί της, περιφέροντας στα πανηγύρια τον σακατεμένο υδροκέφαλο γιο της Λαυρέντη. Όταν η Γιάννα πεθαίνει, την κηδεμονία του άρρωστου παιδιού αναλαμβάνει η Μάρι, που συνεχίζει να το περιφέρει, για να μαζεύει χρήματα.
Μια μέρα, η Μάρι συναντά στο δρόμο της έναν γόη περαστικό, τον γυρολόγο Αστέρη, που την αποπλανά. Ο ξαφνικός αυτός έρωτας της παίρνει τα μυαλά και εγκαταλείπει το δύστυχο ανιψάκι της, που πεθαίνει παρατημένο.
Επιστρέφει στο χωριό για να το θάψει, αλλά όλοι ξέρουν πια για το μοιραίο της πάθος. Ο όχλος τη διαπομπεύει σαν πόρνη και καταλήγει γυμνή μπροστά στον άντρα της. Ο τραγικός ιερέας δοκιμάζει να πέσει από τα κεραμίδια της εκκλησίας και τότε ακούγονται τα Θεϊκά Λόγια…

ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΜΕ ΣΕΙΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
Μάρω Ντελ Ρέινο: Παναγιώτα Ιωάννου
Γιάννα Ντελ Ρέινο: Ντάνα Αργυρακοπούλου
Πέδρο Ντελ Ρέινο: Νώντας Κουτσουράκης
Τσιγγάνα-Γειτόνισσα: Αιμιλία Ζαφειροπούλου
Αστέρης: «Μάστορας»
Κόιμπρα: Μάρω Καραλή
Λαυρέντης: Αποστόλης Στεργιώτης
Τατούλα: Ελευθερία Μυλωνά
Μιγελίν: Αθανασία Συντέτου
Κορίτσι 1: Λυδία Μίνιτς
Κορίτσι 2: Γεωργία Γκουβέρου
Ζητιάνα: Αγελική Γκολφίνου
Λουδοβίνα- Γειτόνισσα: Χαρούλα Κόλλια
Μαρί Γκάιλα: Ελευθερία Σταματοπούλου
Σιμωνίνα: Πέννυ Ζουμπάκη
Δήμαρχος: Κώστας Σπίνος
Μπενίτα Ράφτρα: Ιουλία Κόλλια
Γκοντάρ: Ηλίας Γεωργόπουλος
Γειτόνισσα: Αφροδίτη Κουτρούτσου
Γειτόνισσα: Βασιλική Ντεβενέζου
Πολωνός Κόντες: Αναστάσιος Βενιζέλος
Τράγος: Θανάσης Παρασκευόπουλος
Κορίτσι 3: Μαρία Κούλη

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθέτης: Παρασκευάς Παπαπετρόπουλος
Σκηνικά κουστούμια: Παρασκευάς Παπαπετρόπουλος
Εικαστικός: Ιουλία Διαβάτη
Μακιγιάζ: Αμάντα Χάρμπαλη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αποστόλης Στεργιώτης
Ήχος-Φωτισμός: Αλέκος Αμπελογιάννης, Δημήτρης Μαρινόπουλος
Προτζέκτορας: Πάνος Παπαγεωργίου