Νέα Ελληνικά Γ΄ΕΠΑΛ 2018
ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
—————————————————————————————————–
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
HMEΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
ΠΕΜΠΤΗ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Εισαγωγικό Σημείωμα:
Ο Yuval Noah Harari είναι καθηγητής Πανεπιστημίου με αντικείμενο την
Παγκόσμια Ιστορία. Το κείμενο αποτελεί τον επίλογο του βιβλίου του Sapiens:
Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου (2014).
ΤΟ ΖΩΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΘΕΟΣ
Πριν από 70.000 χρόνια, ο homo sapiens ήταν ακόμα ένα
ασήμαντο ζώο που κοιτούσε τη δουλειά του σε μια γωνιά της
Αφρικής. Στις χιλιετίες που ακολούθησαν, μεταμορφώθηκε σε
κυρίαρχο όλου του πλανήτη και σε φόβο και τρόμο του
οικοσυστήματος. Σήμερα ο άνθρωπος βρίσκεται στο χείλος της
μετατροπής του σε θεό, έτοιμος να αποκτήσει όχι μόνο αιώνια
νεότητα, αλλά και τις θεϊκές ικανότητες της δημιουργίας και της
καταστροφής.
Δυστυχώς, ως τώρα το καθεστώς των ανθρώπων στη γη έχει
δημιουργήσει πολύ λίγα πράγματα για τα οποία μπορούμε να είμαστε
περήφανοι. Έχουμε κυριαρχήσει στο περιβάλλον μας, έχουμε αυξήσει
την παραγωγή τροφής, έχουμε χτίσει πόλεις, ιδρύσαμε αυτοκρατορίες
και δημιουργήσαμε εκτεταμένα εμπορικά δίκτυα. Μειώσαμε, όμως,
την οδύνη στον κόσμο; Ξανά και ξανά, μεγάλα άλματα στη δύναμη
των ανθρώπων δεν βελτίωσαν ιδιαίτερα τη ζωή του μεμονωμένου
ατόμου και συνήθως προκάλεσαν απέραντη δυστυχία στα άλλα ζώα.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε τουλάχιστον σημειώσει κάποια
πραγματική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη κατάσταση, με τη
μείωση της πείνας, των ασθενειών και των πολέμων. Ωστόσο, η
κατάσταση των άλλων ζώων επιδεινώνεται πιο γρήγορα από ποτέ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
και η βελτίωση της μοίρας της ανθρωπότητας είναι πολύ πρόσφατη
και εύθραυστη για να τη θεωρήσουμε σίγουρη.
Επιπλέον, παρά τα εντυπωσιακά πράγματα που είναι ικανοί να
κάνουν οι άνθρωποι, παραμένουμε αβέβαιοι για τους στόχους μας και
φαίνεται να είμαστε δυσαρεστημένοι όσο πάντα. Έχουμε προοδεύσει
από τα κανό στα διαστημόπλοια – αλλά κανείς δεν ξέρει πού
πηγαίνουμε. Είμαστε πιο ισχυροί από ποτέ άλλοτε, αλλά δεν έχουμε
ιδέα τι να κάνουμε με αυτή τη δύναμη. Ακόμα χειρότερα, οι
άνθρωποι φαίνεται να είναι πιο ανεύθυνοι από ποτέ.
Αυτοδημιούργητοι θεοί, μόνο με τους νόμους της φύσης για
συντροφιά μας, δεν δίνουμε λογαριασμό σε κανέναν. Έτσι, σπέρνουμε
τον όλεθρο στα ζώα και το οικοσύστημα γύρω μας, με στόχο κυρίως
την άνεση και τη διασκέδασή μας, χωρίς ποτέ να είμαστε
ικανοποιημένοι.
Υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από δυσαρεστημένους και
ανεύθυνους θεούς που δεν ξέρουν τι θέλουν;
(YuvalNoahHarari, Sapiens: Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου,
Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2014, σ.427, Διασκευή)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1
η
δραστηριότητα
Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν,
γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που
αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η
πρόταση συμφωνεί με το νόημα του κειμένου, ή τη λέξη
Λάθος, αν όχι.
α) Ο άνθρωπος προόδευσε σε βάρος των άλλων όντων
που ζουν στη γη.
β) Η βελτίωση της μοίρας της ανθρωπότητας είναι
σίγουρη.
γ) Η οδύνη στον κόσμο μειώθηκε.
δ) Η τεχνολογική πρόοδος εξασφαλίζει την επιτυχία της
πορείας της ανθρωπότητας.
Μονάδες 8
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
Α2. Πώς συνδέεται ο τίτλος με το υπόλοιπο κείμενο;
Τεκμηριώστε την απάντησή σας παραπέμποντας στο
κείμενο.
Μονάδες 7
2
η
δραστηριότητα
Α3. Να δώσετε δύο διαφορετικούς τίτλους στο κείμενο,
αξιοποιώντας στον έναν τη μεταφορική χρήση της
γλώσσας και στον άλλο την κυριολεκτική χρήση της
γλώσσας.
Μονάδες 6
Α4. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω φράσεις,
αντικαθιστώντας την κάθε υπογραμμισμένη λέξη με μία
συνώνυμή της:
α) Στις χιλιετίες που ακολούθησαν, μεταμορφώθηκε σε κυρίαρχο
όλου του πλανήτη …
β) προκάλεσαν απέραντη δυστυχία στα άλλα ζώα.
γ) Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε τουλάχιστον σημειώσει
κάποια πραγματική πρόοδο …
Μονάδες 9
3η δραστηριότητα
Α5. Με αφορμή το κείμενο και κυρίως το τελευταίο
απόσπασμα «σπέρνουμε τον όλεθρο στα ζώα και το
οικοσύστημα γύρω μας, με στόχο κυρίως την άνεση και
τη διασκέδασή μας, χωρίς ποτέ να είμαστε
ικανοποιημένοι. Υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από
δυσαρεστημένους και ανεύθυνους θεούς που δεν ξέρουν
τι θέλουν;», να γράψετε μία επιστολή 200-250 λέξεων
προς τον συγγραφέα στην οποία θα εκφράζετε τις
σκέψεις και τα συναισθήματά σας σχετικά με τις
απόψεις του.
Μονάδες 20
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Εισαγωγικό Σημείωμα:
Ο Θανάσης Βαλτινός είναι συγγραφέας και γράφει διηγήματα,
μυθιστορήματα και σενάρια για τον κινηματογράφο. Το διήγημα
Ειδύλλιο ανήκει στη συλλογή Επείγουσα ανάγκη ελέου (2015).
Ειδύλλιο1
Δεν ήταν ακριβώς του δρόμου. Από κάπου πρέπει να το είχε
σκάσει. Ήταν καθαρή και υγιής. Το τρίχωμά της γυάλιζε-εξαιρετικά
νέα δηλαδή. Ενάμισι-δύο χρόνων;
Διασχίζοντας τη Βασιλίσσης Σοφίας, από Πλουτάρχου προς
Ριζάρη, με πήρε από πίσω. Ήταν χαρούμενη. Με προσπερνούσε
φερμάροντας2
, προχώραγε, ξαναγύριζε κοντά μου. Χαρούμενη. Με
ακολούθησε έτσι έως τη Βασιλέως Κωνσταντίνου. Την περάσαμε μαζί.
Μπήκαμε στην Αντήνορος. Έφυγε πάλι μπροστά. Πάντα τρέχοντας,
πάντα φερμάροντας. Διαδήλωνε με αυτόν τον τρόπο την ευφροσύνη
της. Ευφροσύνη που ζούσε, που ξαναγύριζε πίσω και με κοίταζε στα
μάτια, που με εμπιστευόταν.
Στην Αστυδάμαντος σταμάτησα. Έβγαλα τα κλειδιά μου. Είχε
φτάσει η ώρα. Εκείνη έπαψε να τρέχει. Ακίνητη. Ήταν μια πρώτη
ραγισματιά αμφιβολίας. Είχα ψηλά ένα μεγάλο μπαλκόνι, αυτό ήταν
όλο. Να την κάνω τι; Έβαλα το κλειδί στην πόρτα προσπαθώντας να
μην την κοιτάξω. Συμπεριφορά δειλού. Δεν τα κατάφερα. Το μάτι μου
την αναζήτησε από μόνο του. Πάντα ασάλευτη, με μιαν αξιοπρέπεια
στην ακινησία της με παρακολουθούσε που την έκλεινα έξω.
Θανάσης Βαλτινός, ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΝΑΓΚΗ ΕΛΕΟΥ. Αθήνα, Εστία, 2015, σελ. 55-56.
1 Τρυφερή ερωτική σχέση
2 Φερμάρω: Κοιτάζω κάποιον ή κάτι προσεκτικά ή επίμονα
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1
η
δραστηριότητα
Β1. Το διήγημα αναφέρεται στη συνάντηση του αφηγητή – ήρωα με
ένα ζώο. Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα με τα υποκείμενά τους,
γράφοντας στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, 5, 6 από τη
ΣΤΗΛΗ Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα Α, Β,
Γ της ΣΤΗΛΗΣ Β.
ΣΤΗΛΗ Α – Ρήματα ΣΤΗΛΗ Β – Υποκείμενα
1. ακολούθησε Α. ήρωας
2. περάσαμε Β. ζώο
3. Διαδήλωνε Γ. ήρωας + ζώο
4. εμπιστευόταν
5. Δεν […] κατάφερα
6. παρακολουθούσε
Μονάδες 6
Β2. Να χαρακτηρίσετε τη συμπεριφορά του ζώου
αξιοποιώντας στοιχεία του διηγήματος. Να γράψετε ένα
κείμενο 50-60 λέξεων.
Μονάδες 9
2
η
δραστηριότητα
Β3. Να εντοπίσετε μία μεταφορά, να την αντιγράψετε και να
εξηγήσετε τι πετυχαίνει ο συγγραφέας με αυτήν.
Μονάδες 8
Β4. Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει, την ερωτηματική πρόταση
«Να την κάνω τι;», κατά τη γνώμη σας; Τι σημαίνει για
την ψυχολογική κατάσταση του ήρωα;
Μονάδες 7
ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
3
η
δραστηριότητα
Β5. Ο ήρωας τελικά «κλείνει έξω» το ζώο. Ποια είναι η
γνώμη σας για τη στάση του ήρωα; Ποια θα ήταν η δική
σας στάση σε παρόμοια περίπτωση και γιατί; Να
αναπτύξετε την απάντησή σας σε ένα ενιαίο κείμενο 100-
150 λέξεων.
Μονάδες 20
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΔΩ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ́ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 07 /06 /2018
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1
η Δραστηριότητα
Α1. α) Σ β) Λ γ) Λ δ) Λ
Α2. Ο τίτλος του συγκεκριμένου κειμένου «το ζώο που έγινε θεός» είναι δηλωτικός του
περιεχομένου και εκφράζεται μεταφορικά. Ο χαρακτηρισμός «ζώο» αφορά την ανθρώπινη
οντότητα. Ο αποκαλούμενος «homo sapiens» πριν από 70.000 χρόνια ήταν ένα ασήμαντο ον. Η
εξέλιξη όμως των επιστημών και της τεχνολογίας και η δύναμη που απέκτησε μέσω αυτών, τον
μεταμόρφωσε σε «κυρίαρχο ον του πλανήτη». Χρησιμοποίησε τις θεϊκές του δυνάμεις , έχοντας
«κυριαρχήσει στο περιβάλλον» με την ίδρυση πόλεων , ακόμα και αυτοκρατοριών. Επιπλέον, η
εξέλιξη της ανθρώπινης οντότητας επιβεβαιώνεται από τις τεράστιες ανακαλύψεις της τεχνολογίας
(«έχουμε προοδεύσει από τα κανό στα διαστημόπλοια»), αλλά και της επιστήμης, μέσα από την
πρόληψη ασθενειών.
Ωστόσο χρησιμοποίησε τις θεϊκές του δυνάμεις, όχι μόνο για να δημιουργήσει, αλλά, κυρίως, για
να καταστρέψει, τονίζοντας το χαρακτηριστικό της αλαζονικής του φύσης. Η εμμονή του για την
εξέλιξη και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τον μετέτρεψε σε ένα αδηφάγο ον που προκαλεί τη
δυστυχία σε όλα τα άλλα όντα («η κατάσταση των άλλων όντων επιδεινώνεται»). Οι
«αυτοδημιουργητοι θεοί» , όπως αποκαλούνται από τον συγγραφέα έχουν απωλέσει κάθε ίχνος
αξιών και αρχών , θέτοντας σε κίνδυνο τη μοίρα της ανθρωπότητας («η βελτίωση της μοίρας…να
τη θεωρήσουμε σίγουρη») Με τον τελευταίο χαρακτηρισμό, «ανεύθυνοι θεοί», ο συγγραφέας
προβληματίζεται για την απουσία οικολογικής και κοινωνικής συνείδησης («σπέρνουμε τον
όλεθρο…γύρω μας») καθώς και την έλλειψη αυτογνωσίας και υπευθυνότητας απέναντι στον
συνάνθρωπο («Υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο … που δεν ξέρουν τι θέλουν;»)
2
η Δραστηριότητα
Α3. – Η εξέλιξη του «homo sapiens» σε αλαζονικό ον
– Οι θεϊκές ικανότητες του homo sapiens κοστίζουν στην ανθρωπότητα
Α4 α) μεταλλάχθηκε , μεταβλήθηκε
β) ατελείωτη, απύθμενη.
γ) εξέλιξη , ανάπτυξη, αναβάθμιση
3
η Δραστηριότητα
Α5.
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1
η Δραστηριότητα
Β1. 1 – B , 2 – Γ, 3 – Β , 4 – Β , 5 – Α , 6 – Β.
Β2. Στο διήγημα παρατηρούμε τη συμπεριφορά του ζώου που αναζητά την ανθρώπινη φροντίδα.
Στο χωρίο: «Διασχίζοντας… χαρούμενη», παρακολουθούμε τη συνάντηση του ήρωα με τη σκυλίτσα στο κέντρο της Αθήνας, που τον ακολουθεί γεμάτη χαρά. «Με προσπερνούσε…
εμπιστευόταν»: Σύμφωνα με το συγκεκριμένο απόσπασμα, το ζώο προχωρά μπροστά από τον άνθρωπο τρέχοντας και ξαναγυρίζει σ’ αυτόν, κοιτώντας τον επίμονα και διεκδικώντας τη συντροφιά του με εμπιστοσύνη. Ο ήρωας, όμως, δειλιάζει ν’ ανταποκριθεί, βρίσκοντας καταφύγιο στη γνώριμη απομόνωση του σπιτιού του. Τότε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο κείμενο («Πάντα ασάλευτη… έκλεινα έξω»), το ζώο, σαν να καταλαβαίνει την ανθρώπινη αδυναμία, παραμένει ακίνητο, παρατηρώντας με αξιοπρέπεια τη διάψευση των προσδοκιών του.
2
η Δραστηριότητα
Β3. Μία μεταφορά από το κείμενο είναι η εξής: «Ήταν μία πρώτη ραγισματιά αμφιβολίας», στην τρίτη παράγραφο του λογοτεχνικού κειμένου. Ο συγγραφέας, με τη χρήση αυτής της μεταφοράς,
πετυχαίνει ν’ αναδείξει τη συναισθηματική κατάσταση του ζώου, που νιώθει ανασφάλεια και αμφιβολία, επειδή δε γνωρίζει αν, τελικά, ο ήρωας θα το φιλοξενήσει στο σπίτι του. Αναδεικνύει,μάλιστα, τη διαίσθηση του ζώου, τη δυνατότητά του να νιώσει τη δειλία και την αδυναμία του ανθρώπου να δημιουργήσει μία σχέση αγάπης με αυτό. Το εκφραστικό μέσο της μεταφοράς τονίζει
το άμεσο, οικείο και παραστατικό ύφος και επιτείνει τη συγκινησιακή ατμόσφαιρα στο κείμενο,αναδεικνύοντας το τρυφερό «ειδύλλιο» του ζώου προς τον ήρωα.
Β4. Ο συγγραφέας, με τη χρήση της ερωτηματικής πρότασης «Να την κάνω τι;», παραθέτει ένα ερώτημα, προκειμένου να δώσει έμφαση στις μύχιες σκέψεις του ήρωα, σχετικά με την αδυναμία του να συντηρήσει το ζώο σ’ ένα μικρό σπίτι. Μ’ αυτόν τον τρόπο, δίνει αμεσότητα και ζωντάνια
στον λόγο και διευκολύνει τον ίδιο τον συγγραφέα να επικοινωνήσει με τον αναγνώστη. Με αυτό το ερώτημα, επίσης, διαφαίνεται και η ψυχολογική κατάσταση του ήρωα, που βρίσκεται σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Θέλει να προστατεύσει το ζώο από ένα αμείλικτο αστικό περιβάλλον,φιλοξενώντας το, αλλά, ταυτόχρονα, νιώθει την αδυναμία του να φανεί αντάξιος των απαιτήσεων που έχει η προστασία ενός ζώου. Πρόκειται, λοιπόν, για έναν εσωτερικό διάλογο με τον εαυτό του,
που καταδεικνύει τη βαθιά ευθύνη και τον σεβασμό του ήρωα προς το ζώο, έστω κι αν το πληγώνει με την απόρριψή του.
3
η Δραστηριότητα
