Ο πρόεδρος Τραμπ ομολόγησε ενώπιον του πλανήτη ότι δεν πρόκειται να κάνει πολλά για την –όπως όλα δείχνουν– δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου στην Τουρκία. Τα συμφέροντα είναι προσωπικά, πιστεύουν πολλοί.
Ενώ η δολοφονία του Tζαμάλ Κασόγκι (προφέρεται Χασαγκτζί) έχει ταράξει τα διεθνή διπλωματικά ύδατα, ο πρόεδρος Τραμπ αρνείται να καταδικάσει ανοιχτά τη Σαουδική Αραβία. Παρόλο που ισχυρίστηκε ότι συνομίλησε με αξιωματούχους της χώρας στο «υψηλότερο επίπεδο» σχετικά με το συμβάν, δεν υπάρχει ξεκάθαρη επίκριση και αποφεύγει το θέμα στο αγαπημένο του Τουίτερ.
Υποτίθεται ότι πίσω από αυτή τη στάση βρίσκεται μια συμφωνία πώλησης όπλων αξίας 110 δισ. δολαρίων με τον πρίγκιπα μπιν Σαλμάν, που εκτός από διάδοχος τυγχάνει και υπουργός Άμυνας του βασιλείου.
Απαντώντας στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το αν θα ακυρώσει τη συμφωνία, ο Τραμπ είπε: «Συνέβη στην Τουρκία. Και δεν ήταν Αμερικανός υπήκοος, ήταν κάτοικος των ΗΠΑ. Τι καλό θα μας έκανε αυτό; Δεν είμαι υπέρ να σταματήσω μια χώρα να ξοδέψει 110 δισ., ποσό ρεκόρ, και να αφήσω τη Ρωσία ή την Κίνα να πάρουν αυτά τα χρήματα».
Με αυτή τη φράση έκανε σαφές ότι οι ΗΠΑ αποποιούνται τον ρόλο τους ως ηθικός παρατηρητής του πλανήτη. Μπροστά στο οικονομικό όφελος, οποιοσδήποτε τύραννος είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει.
Η Γερουσία δεν συμμερίζεται τη στάση του. Ο Λίντσεϊ Γκράχαμ, ένας από τους στενότερους συμμάχους του Τραμπ στο Κογκρέσο, δήλωσε ότι αν αποδειχθεί ότι η Σαουδική Αραβία είναι υπεύθυνη για τη δολοφονία του δημοσιογράφου «θα το πληρώσει πολύ ακριβά. Δεν έχω θυμώσει περισσότερο στη ζωή μου. Αν αυτός ο άνθρωπος δολοφονήθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας, έχει καταπατηθεί κάθε έννοια κανονικότητας στη διεθνή κοινότητα».
Στην πραγματικότητα, η συμφωνία αγοράς των όπλων δεν έχει ολοκληρωθεί καθώς βρίσκει αντιρρήσεις στο Κογκρέσο, ενώ κάποιοι επιμένουν ότι τα διαφημισμένα 110 δισ. ήταν πάντα «φουσκωμένο» νούμερο.
Να θυμίσουμε ότι ο Τζαμάλ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Σαουδική Αραβία τον Σεπτέμβριο του 2017 όταν διατάχθηκε να σταματήσει να τουιτάρει και έχασε τη στήλη του σε μεγάλη εφημερίδα. Αιτία για όλα αυτά ήταν η οργή του πρίγκιπα μπιν Σαλμάν για κάποια σχόλια του δημοσιογράφου για τη στενή του σχέση με τον πρόεδρο Τραμπ. Ο δημοσιογράφος είχε περάσει έως τότε κι άλλες φορές περιπέτειες με το παλάτι, χάνοντας αρκετές φορές τη δουλειά του, όμως κατάλαβε ότι ο νέος πρίγκιπας δεν αστειευόταν και διέφυγε στις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος Τραμπ πρέπει να απαντήσει αν έχει προσωπικά συμφέροντα στη Σαουδική Αραβία, λένε τώρα τα αμερικανικά μίντια, καθώς ο ίδιος έχει καυχηθεί πολλές φορές από το 2001 για τις εμπορικές του σχέσεις με τη χώρα. Σε ομιλία του στην Αλαμπάμα το 2015 είπε: «Η Σαουδική Αραβία κι εγώ τα πάμε περίφημα –κι εγώ τα πάω περίφημα μαζί τους. Αγοράζουν διαμερίσματα από εμένα. Ξοδεύουν $40 εκατομμύρια, $50 εκατομμύρια. Πρέπει να τους αντιπαθώ; Τους συμπαθώ πάρα πολύ».
Κατά την προεκλογική περίοδο του 2016, ο Τραμπ δημιούργησε, σύμφωνα με τότε δημοσίευμα της Washington Post, 8 νέες εταιρείες στη Σαουδική Αραβία που φαίνεται να συνδέονται με τη δημιουργία πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας.
Τον περασμένο Αύγουστο, το ξενοδοχείο Trump International Hotel στο Μανχάταν ανακοίνωσε –για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια ζημιών– 13% κέρδος στο πρώτο τρίμηνο του 2018. Σύμφωνα με τις δημοσιογραφικές έρευνες, η κερδοφορία οφείλεται στην ξαφνική επίσκεψη του πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας. Παρόλο που ο ίδιος προτίμησε άλλο ξενοδοχείο καθώς οι σουίτες του δεν είναι αρκετά μεγάλες για τα γούστα του, μεγάλο μέρος της συνοδείας του κατέλυσε εκεί.
To Trump International Hotel στο Μανχάταν ανακοίνωσε για πρώτη φορά κέρδη μετά την επίσκεψη της κουστωδίας του πρίγκιπα μπιν Σαλμάν.
Ανησυχητική είναι και η δημοσίευση από τη Washington Post της πληροφορίας ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν υποκλέψει συνομιλίες αξιωματούχων της Σαουδικής Αραβίας σχετικά με μια πιθανή απαγωγή του 58χρονου δημοσιογράφου και πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται γιατί οι ΗΠΑ δεν προειδοποίησαν τον δημοσιογράφο.
Ο ρόλος του Τζάρεντ Κούσνερ
Σύμφωνα με πηγές του CNN, όταν ο κόσμος άρχισε να αναρωτιέται για την τύχη του Σαουδάραβα δημοσιογράφου που εξαφανίστηκε, ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο τηλεφώνησε ο πρίγκιπας μπιν Σαλμάν ήταν ο Τζάρεντ Κούσνερ.
Εξάλλου ο Κούσνερ ήταν ο άνθρωπος που είχε προωθήσει έντονα στην Ουάσιγκτον τη «φιλία» με τη Σαουδική Αραβία και έχει ποντάρει πολλά σε αυτή. Στήριξε με σθένος την επιλογή του πρίγκιπα ως νέου διαδόχου το καλοκαίρι του 2017, όταν ο παραμερισμός του έως τότε, ιδιαίτερα λαοφιλή, διαδόχου Ναγιέφ τάραξε τα πράγματα στο βασίλειο.
Κούσνερ και μπιν Σλαμάν είχαν «δεθεί» στη διάρκεια ενός γεύματος στο Λευκό Οίκο. O Κούσνερ έπεισε τότε τον Τραμπ να πραγματοποιήσει την πρώτη του επίσκεψη ως πρόεδρος στη Σαουδική Αραβία (ενώ είθισται το πρώτο ταξίδι προέδρων να γίνεται στα γειτονικά κράτη Μεξικό ή Καναδά). Σε αντάλλαγμα, οι Σαουδάραβες υποσχέθηκαν να πάρουν μέτρα κατά της τρομοκρατίας.
Το Ιntercept είχε δημοσιεύσει το Μάρτιο του 2018 την πληροφορία ότι ο πρίγκιπας καυχιόταν στο στενό του περιβάλλον ότι είχε τον Τζάρεντ Κούσνερ «στο τσεπάκι». Oι διώξεις αντιφρονούντων στη Σαουδική Αραβία εντάθηκαν μετά από ένα ανεπίσημο ταξίδι του Κούσνερ στη χώρα, κατά τη διάρκεια του οποίου, σύμφωνα πάντα με το Ιntercept, ο Κούσνερ συζήτησε με τον πρίγκιπα για τις διώξεις αυτές και αναφέρθηκε ονομαστικά σε συγκεκριμένα πρόσωπα που αντιτίθενται στην ανέλιξη του μπιν Σαλμάν στον θρόνο. Το ρεπορτάζ του Intercept υπαινισσόταν ότι ο Κούσνερ είχε δώσει στον πρίγκιπα πληροφορίες που είχε στη διάθεσή του λόγω της θέσης του στην κυβέρνηση. Κάποιοι μάλιστα δεν θεώρησαν συμπτωματικό τον υποβιβασμό του από τις μυστικές υπηρεσίες στις πληροφορίες στις οποίες έχει πρόσβαση.
Ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον είχε εκφράσει την ανησυχία του για το γεγονός ότι ο Κούσνερ δεν ακολουθεί την επίσημη γραμμή εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, πολιτική που χαράσσεται σχεδόν ανεξάρτητα από το ποιος είναι πρόεδρος των ΗΠΑ, ενώ οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας παραπονιούνται μόνιμα ότι δεν γνωρίζουν ποτέ τι συζητά ο Κούσνερ στα ταξίδια του στη Μέση Ανατολή. Καθώς δεν υπάρχει πρέσβης των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, οι σχέσεις με το βασίλειο βρίσκονται στα χέρια του Κούσνερ, που φαίνεται ότι έχει τα δικά του προσωπικά συμφέροντα.
Ο Κούσνερ ψάχνει εδώ και καιρό χρήματα για τη χρηματοδότηση του κτιρίου του «666 Fifth Avenue» και ήταν έτοιμος να έρθει σε συμφωνία με το Κατάρ λίγο πριν την επιβολή του εμπάργκο στο κρατίδιο από τις υπόλοιπες χώρες του Κόλπου.
Μετά την υπόθεση του δημοσιογράφου, ο Κούσνερ υποτίθεται μετέφερε στον πρίγκιπα επιστολή της Washington Post που ζητούσε τη βοήθειά του στη διαλεύκανση της εξαφάνισης του δημοσιογράφου. Όμως παρόλο που όλα δείχνουν ότι η Σαουδική Αραβία έχει επιρροή στον Κούσνερ, δεν φαίνεται να ισχύει το αντίθετο. O πατέρας του πρίγκιπα, βασιλιάς Σαλμάν, έχει απορρίψει δημοσίως το ειρηνευτικό σχέδιο του Κούσνερ για τη Μέση Ανατολή μετά την αναγνώριση από τις ΗΠΑ της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ και δεν ακολούθησε την προτροπή του για επίλυση της διένεξης με το Κατάρ.
Ακυρώσεις στο Νταβός της Ερήμου
Οι επιπτώσεις από την υπόθεση Χασαγκτζί θα φανούν άμεσα. Ανάμεσα στις 23 και 25 Οκτωβρίου έχει προγραμματιστεί στο Ριάντ το 2ο επενδυτικό συνέδριο Future Investment Initiative, γνωστό και ως «Νταβός της Ερήμου», που είναι μέρος του οράματος Vision 2030 του πρίγκιπα μπιν Σαλμάν για την απεξάρτηση της Σαουδικής Αραβίας από το πετρέλαιο.
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, το CNN, το Bloomberg και οι New York Times αποσύρθηκαν από χορηγοί επικοινωνίας και καλούν και τους υπόλοιπους δημοσιογραφικούς οργανισμούς (Fox Business Network, CNBC) να κάνουν το ίδιο. Οι Financial Times δήλωσαν ότι το σκέφτονται.
Τη συμμετοχή τους ακύρωσαν ήδη ο επικεφαλής της Viacom, ο πρώην επικεφαλής της AOL, ο διευθυντής του περιοδικού The Economist, η Αριάνα Χάφινγκτον, ο ιδιοκτήτης των LA Times και η πρόεδρος του ΔΣ της Uber. Δεν έχουν απαντήσει με σαφήνεια οι επικεφαλής της JP Morgan και της BlackRock.
Ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ δήλωσε σήμερα ότι τα κράτη θα πρέπει να σκεφτούν τη συμμετοχή τους στο συνέδριο.
Παρόλο που πολλοί είναι εκείνοι που ζήτησαν από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνούτσιν να μην επισκεφτεί το συνέδριο, ο ίδιος δήλωσε εχθές ότι σκοπεύει να παραστεί.
Δύο προγραμματισμένοι συμμετέχοντες έχουν στενές σχέσεις με τον Τραμπ: ο χρηματοοικονομικός σύμβουλος και φίλος του προέδρου Τόμας Τζ. Μπάρακ Τζούνιορ και η Ντίνα Πάουελ, στέλεχος της Goldman Sachs και πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, που συνεργάστηκε στενά με τον Κούσνερ στη Σαουδική Αραβία και είναι επικρατέστερη να αντικαταστήσει τη Νίκι Χέιλι ως πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ.
Παράλληλα, ο Ρίτσαρντ Μπράνσον δήλωσε στον Guardian ότι σταματά συνομιλίες με το βασίλειο της ερήμου σχετικά με μια επένδυση 1 δισ. δολαρίων στο πρόγραμμα της Virgin για τουρισμό στο Διάστημα ενώ ο πρώην υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ αποχώρησε από το ΔΣ της NEOM, της πολυδιαφημιζόμενης «έξυπνης» πόλης 500 δισ. δολαρίων που σχεδιάζει η Σαουδική Αραβία στα βορειοδυτικά της χερσονήσου.
