Περιορισμούς στην ψύξη, στη θέρμανση, στις μετακινήσεις και τον ηλεκτροφωτισμό επιβάλλουν ήδη οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρά την καλοκαιρινή ανάπαυλα, καθώς το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έχει ανατρέψει άρδην τους εθνικούς υπολογισμούς ως προς τα διαθέσιμα ενεργειακά αποθέματα. Παράλληλα με τον αγώνα δρόμου στον οποίο έχουν αποδυθεί τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για τη μεγιστοποίηση της αποθήκευσης ενέργειας, οι εθνικές κυβερνήσεις προετοιμάζουν εντατικά τους Ευρωπαίους πολίτες για έναν δύσκολο ενεργειακά χειμώνα, εισάγοντας σειρά μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, αρχής γενομένης από τα κλιματιστικά.
Ελλάδα:
Θερμοστάτης στο Δημόσιο και στο βάθος διακοπές
Μπροστά στην ανάγκη προτεραιοποίησης των ενεργειακών αναγκών τον επόμενο χειμώνα βρίσκεται και η ελληνική κυβέρνηση, μετά την πολιτική συμφωνία που επήλθε στην Ε.Ε. για οριζόντια περικοπή 15% της χρήσης φυσικού αερίου σε όλα τα κράτη-μέλη μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023. Η επιχείρηση εξοικονόμησης ενέργειας άρχισε από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς το υπουργείο Εσωτερικών επέβαλε θερμοστάτη σε όλα τα δημόσια κτίρια, αλλά και όσα χρησιμοποιούνται από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε η εσωτερική θερμοκρασία των κτιρίων του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κατά τη θερινή περίοδο, να τηρείται στους 27° C και κατά τη χειμερινή στους 19° C.
Στα οριζόντια μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας για το Δημόσιο προβλέπονται ακόμα μέτρα σκίασης των κτιρίων για τη βελτίωση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς, αλλά και μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 10% τουλάχιστον, μέσω του εξορθολογισμού του οδοφωτισμού και του καλλωπιστικού/διακοσμητικού φωτισμού. Η φωτοχυσία στα δημόσια κτίρια περνά στο παρελθόν και το υπουργείο Περιβάλλοντος προσανατολίζεται στη λήψη πιο εντατικών μέτρων για νοικοκυριά, βιομηχανίες και φορείς.
Στα άμεσα μέτρα που προβλέπεται να ληφθούν μετά την ανάπαυλα του Αυγούστου περιλαμβάνονται: η λειτουργία θερμοστάτη για τη ρύθμιση των ανώτατων ορίων στα συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού, η «έξυπνη» χρήση των ενεργοβόρων συσκευών τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα νοικοκυριά, όπως και η συντήρηση των μηχανημάτων για να αποφευχθούν τυχόν απώλειες σε θερμότητα. Επίσης, η αφαίρεση μιας στις 10 λάμπες και η απενεργοποίηση του καλλωπιστικού φωτισμού σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους στις 3 το πρωί θα αποτελέσουν καθημερινότητα από τα τέλη Αυγούστου και εξής.
Παραμένει πάντα ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν σύντομες διακοπές ρεύματος σε οικιακούς καταναλωτές. Στον πόλεμο για την εξοικονόμηση ενέργειας έχει μπει και η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας, υπενθυμίζοντας ότι με βάση την εφαρμογή της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 3424/τ.Β/02.07.2022) υλοποιούνται άμεσες παρεμβάσεις, όπως:
■ ορισμός υπευθύνου ενεργειακών υποδομών/ εγκαταστάσεων,
■ ρύθμιση του θερμοστάτη κλιματισμού στους 27°C,
■ απενεργοποίηση κλιματισμού, αν υπάρχουν ανοιχτά παράθυρα,
■ απενεργοποίηση κλιματισμού μετά το πέρας του ωραρίου,
■ αλλαγή στους χρονοδιακόπτες οδοφωτισμού (τουλάχιστον) με φωτοκύτταρα, ■ μείωση της λειτουργίας του διακοσμητικού φωτισμού (κτίρια και αξιοθέατα) έως τις 3 μετά τα μεσάνυχτα,
■ περιορισμός της χρήσης συντριβανιών και άλλων μεγάλων ομοειδών καταναλώσεων.
Γερμανία:
Μέτρα-σοκ για την πιο εκτεθειμένη στην κρίση χώρα της Ε.Ε.
Μεγαλύτερη ετοιμότητα απέναντι στην ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας καταγράφεται στη Γερμανία, καθώς η ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης είχε συνδέσει άρρηκτα την ενεργειακή της επάρκεια με τους ρωσικούς αγωγούς φυσικού αερίου. Μπορεί 600.000 ηλεκτρικές θερμάστρες να έχουν ήδη πουληθεί σε όλη τη χώρα τους τελευταίους μήνες, η μείωση, ωστόσο, της προμήθειας από τον αγωγό Nord Stream 1 ως μέσο άσκησης πίεσης της Μόσχας προς το Βερολίνο είχε ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση ενός συνολικού κυβερνητικού «σχεδίου έκτακτης ανάγκης» για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Στο έκτακτο αυτό σχέδιο περιλαμβάνονται:
■ επιστροφή της τηλεργασίας με στόχο την απενεργοποίηση των συστημάτων θέρμανσης σε μεγάλα κτίρια,
■ διακοπή του δημόσιου ηλεκτροφωτισμού σε μνημεία, δρόμους και κτίρια (όταν ο φωτισμός 200 ιστορικών μνημείων του Βερολίνου ισοδυναμεί με την κατανάλωση 150 νοικοκυριών),
■ επιβολή «θερμοστάτη», δηλαδή ανώτατου ορίου θερμοκρασίας για την ψύξη αλλά και τη θέρμανση σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια,
■ εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων συστημάτων θέρμανσης,
■ προώθηση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων με επιδότηση αντικατάστασης κουφωμάτων,
■ κίνητρα για αλλαγή συστημάτων θέρμανσης με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας,
■ απαγόρευση της χρήσης φυσικού αερίου για να θερμαίνονται ιδιωτικές πισίνες,
■ επισταμένοι έλεγχοι ως προς την τήρηση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας,
■ αντικατάσταση λαμπτήρων με λιγότερο ενεργοβόρους σε δημόσια κτίρια και δρόμους,
■ «φωτισμός κατά παραγγελία», δηλαδή ενημέρωση από πολίτες για δρόμους που χρήζουν ηλεκτροφωτισμού,
■ εγκατάσταση αισθητήρων για τον δημόσιο ηλεκτροφωτισμό,
■ απελευθέρωση του ορίου ελάχιστης θερμοκρασίας στα ιδιωτικά κτίρια,
■ μείωση της θερμοκρασίας σε πισίνες και κέντρα αναψυχής.
Γαλλία:
Εναλλακτική ενέργεια, τηλεργασία και πρόστιμα
Με δραστικές περικοπές στην κατανάλωση ενέργειας, ακόμη και αν η αποθήκευση αερίου έχει αγγίξει εντός του Αυγούστου το 80%, προειδοποίησε ειδικά τις ιδιωτικές εταιρείες η γαλλική κυβέρνηση, μετά την παρουσίαση του εθνικού στόχου για συνολική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 10% τα επόμενα δύο χρόνια, από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Ανάμεσα στα μέτρα που θα εφαρμοστούν, προβλέπονται: ■ ανάπτυξη ηλιακής ενέργειας, ■ αυξημένη χρήση φωτισμού LED πολύ χαμηλής ενέργειας,
■ ενίσχυση της θερμομόνωσης,
■ ενθάρρυνση ήπιας κινητικότητας με τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς,
■ τηλεδιάσκεψη και τηλεργασία, ■ θέρμανση με ανώτατο όριο στους 19° C και χρήση κλιματιστικού στους 26°C κατά την κορύφωση του φετινού καλοκαιριού,
■ αποσύνδεση ηλεκτρικών συσκευών και Wi-Fi κατά την απουσία στις διακοπές ή τα Σαββατοκύριακα,
■ συστάσεις για περιορισμό του κλιματισμού και του φωτισμού στα νοικοκυριά,
■ επιβολή προστίμων σε κλιματιζόμενα καταστήματα και χώρους εστίασης με ανοιχτές πόρτες, ■ εθελοντική εφαρμογή μέτρων από τα σούπερ μάρκετ, όπως: απενεργοποίηση φωτεινών πινακίδων, περιορισμός εξαερισμού και φωτισμού τις νυχτερινές ώρες, μείωση θερμοκρασίας στα σημεία πώλησης στους 17° C.
Ολλανδία:
Καμπάνια με σύνθημα «Γυρίστε τον διακόπτη»
Με την υπόμνηση ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία «χρηματοδοτείται εν μέρει με τα έσοδα από την πώληση ορυκτών καυσίμων στη Δύση – συμπεριλαμβανομένης της Ολλανδίας», η ολλανδική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ειδική καμπάνια προώθησης μέτρων περιορισμού της ενεργειακής κατανάλωσης, με κεντρικό σύνθημα «Γυρίστε τον διακόπτη». Οπως τονίζεται προς τους Ολλανδούς πολίτες, «πάνω από το 15% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούμε στην Ολλανδία προέρχεται από τη Ρωσία», γεγονός που επιβάλλει κατά την κυβέρνηση της χώρας τη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη έκτακτων μέτρων, όπως:
■ απενεργοποίηση φωτισμού, ηλεκτρονικών υπολογιστών και ηλεκτρικών συσκευών στα γραφεία, μετά το πέρας της εργασίας,
■ εφαρμογή θερμοστάτη, με μέγιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία τους 19° C στους εργασιακούς χώρους, με παρότρυνση για χρήση πουλόβερ!
■ αναλογική θέρμανση και ψύξη, δηλαδή προσαρμογή του κλιματισμού και των συστημάτων θέρμανσης στη θερμοκρασία περιβάλλοντος,
■ χρήση των προγραμμάτων ECO, δηλαδή της λειτουργίας εξοικονόμησης ενέργειας στο πλυντήριο πιάτων, στις ηλεκτρικές σας συσκευές, στον φορητό υπολογιστή και στους διακομιστές δεδομένων στα κινητά,
■ τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών (πάνελ) στην οροφή του γραφείου ή της κατοικίας,
■ συχνή χρήση ποδηλάτου και μέσων μαζικής μεταφοράς αντί των αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης.
Βέλγιο:
Ντους με το… σταγονόμετρο
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρωτοστατεί στη λήψη έκτακτων μέτρων εν όψει του φετινού χειμώνα στο Βέλγιο, καθώς η απότομη πτώση στη διάθεση ενεργειακών αποθεμάτων ακουμπά ιδιαίτερα τις χώρες με χαμηλές θερμοκρασίες. Για παράδειγμα, ο δήμαρχος του Γκενκ και πρόεδρος της Φλαμανδικής Ενωσης Πόλεων και Δήμων (VVSG), Βιμ Ντράις, έχει ήδη μειώσει τη θερμοκρασία των δημοσίων ντους στην πόλη του, όπως και τη θερμοκρασία του νερού στις δημόσιες πισίνες στους 28,5° C. Στη λήψη ειδικών μέτρων, άλλωστε, έχει ήδη προβεί η βελγική κυβέρνηση, συστήνοντας:
■ ρύθμιση του θερμοστάτη κατά 1° C χαμηλότερα,
■ θέρμανση μόνο των δωματίων που χρησιμοποιούνται,
■ αλλαγή της θέρμανσης σε «νυχτερινή λειτουργία» μία ώρα νωρίτερα,
■ αποφυγή ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών,
■ χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, των ποδηλάτων και περπάτημα αντί για τα ιδιωτικά οχήματα,
■ «έξυπνο μαγείρεμα», δηλαδή η χρήση του φούρνου μικροκυμάτων για τη θέρμανση των τροφίμων, καθώς αυτός καταναλώνει έως και τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια από τις κλασικές κουζίνες.
Ισπανία:
To dress code της δροσιάς
Νέο νομοσχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας, το οποίο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα περιοριστικών μέτρων, εισάγει προς ψήφιση στις 10 Αυγούστου η Ισπανία κι ενώ ο πρωθυπουργός της χώρας Πέδρο Σάντσεθ κάλεσε άπαντες, από υπουργούς μέχρι υπαλλήλους γραφείου, να αφήσουν στην άκρη τις γραβάτες το φετινό καλοκαίρι, προτιμώντας ένα ελαφρύ ντύσιμο, ώστε να περιοριστεί δραστικά η χρήση κλιματισμού. Στο νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται μέτρα για όλα τα δημόσια κτίρια, τα εμπορικά καταστήματα, τους χώρους εστίασης και διασκέδασης, τα σούπερ μάρκετ, τους σταθμούς μεταφορών και τα αεροδρόμια, όπως και τους πολιτιστικούς χώρους σε όλη την Ισπανία. Ανάμεσα στα νέα μέτρα προβλέπονται: ■ όριο θέρμανσης στους 27° C και ψύξης στους 19° C,
■ έκκληση για τηλεργασία στον ιδιωτικό τομέα,
■ κλειστές πόρτες υποχρεωτικά σε όλα τα δημόσια κτίρια, τα καταστήματα και εργασιακούς χώρους όταν λειτουργεί θέρμανση ή κλιματισμός,
■ απενεργοποίηση φωτισμού σε άδεια γραφεία,
■ απενεργοποίηση φωτισμού στα μνημεία στις 10 το βράδυ,
■ απενεργοποίηση φωτισμού στις βιτρίνες στις 10 το βράδυ,
■ ανάρτηση πινακίδων με το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας ανά κτίριο,
■ χρήση θερμομέτρων στους χώρους εργασίας και στα δημόσια κτίρια, με αναγραφή της θερμοκρασίας και της υγρασίας δωματίου.
Ιταλία
Πρόστιμα μέχρι 3.000 ευρώ στους παραβάτες
Με «θερμοστάτη» λειτουργεί η Ιταλία ήδη από την 1η Μαΐου με ορίζοντα την 31η Μαρτίου 2023, μετά από έκτακτα μέτρα που έλαβε ο τότε πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, δεδομένου ότι η γειτονική χώρα εξαρτούσε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ενεργειακές της ανάγκες από το ρωσικό φυσικό αέριο. Εκτός από τα μέτρα περιορισμού της ενεργειακής κατανάλωσης, στην περίπτωση της Ιταλίας προβλέπονται και τσουχτερά πρόστιμα, τα οποία κυμαίνονται από 500 έως 3.000 ευρώ για τυχόν παραβάτες. Μέτρα που εφαρμόζονται, προς το παρόν, είναι:
■ μέτρηση της κατανάλωσης ενέργειας στα δημόσια κτίρια ανά δωμάτιο,
■ ανώτατο όριο θερμοκρασίας στους 19° C τον χειμώνα και τους 27° C το καλοκαίρι, με περιθώριο ανοχής 2° C. Εξαιρούνται του μέτρου κλινικές, νοσοκομεία και οίκοι ευγηρίας,
■ ρύθμιση θερμοκρασίας με γεωγραφικά κριτήρια, ώστε οι βόρειες και ορεινές περιοχές να μπορούν να ενεργοποιούν τη θέρμανση από τις αρχές του Οκτωβρίου, ενώ οι νότιες περιοχές από τις αρχές Δεκεμβρίου.
■ ανώτατο όριο χρήσης κεντρικής θέρμανσης, δηλαδή 6 ώρες ημερησίως για τις πιο θερμές περιοχές και 14 ώρες για τις πιο ψυχρές περιοχές,
■ ανώτατο όριο θερμοκρασίας για τα σχολεία, τις κατοικίες και τα γραφεία οι 20° C, με ανοχή 2° C,
■ ανώτατο όριο θερμοκρασίας για τα εργοστάσια και τα εργαστήρια στους 18° C.
Αυστρία
Στόχος ο περιορισμός της κατανάλωσης κατά 15%
Αν και η τελευταία χώρα σε ταχύτητα ως προς την απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, η Αυστρία επεξεργάζεται σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας, ενώ πολλοί δήμοι της απενεργοποιούν τον φωτισμό στα μνημεία και τις γέφυρες μετά τις 11 το βράδυ. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της αυστριακής κυβέρνησης, τουλάχιστον 15% της καταναλισκόμενης ενέργειας θα εξοικονομηθεί από μέτρα περιορισμού του ηλεκτροφωτισμού και της θερμοκρασίας σε δημόσια κτίρια και εγκαταστάσεις. Παράλληλα, πολλά ειδησεογραφικά μέσα της χώρας παρέχουν συμβουλές προς τους καταναλωτές, όπως το βράσιμο νερού με καπάκι, αλλά και η καθημερινή μείωση της κεντρικής θέρμανσης.
Σουηδία Οριο θέρμανσηςμε χρήση θερμοστάτη
Αν και η σουηδική κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει ακόμη στην οριστικοποίηση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, εντούτοις έχουν τεθεί τα πρώτα όρια σε επίπεδο ρύθμισης της θερμοκρασίας.
Συγκεκριμένα:
■ ανώτατο όριο θέρμανσης στους 21° C στους εσωτερικούς χώρους, το οποίο έχουν υιοθετήσει πολλές πολυκατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών που έχουν αυστηρό μέγιστο όριο θέρμανσης,
■ χρήση θερμοστάτη που απαγορεύει τη μεγιστοποίηση της θερμοκρασίας πάνω από τα επιτρεπτά όρια.
Μολδαβία
Σχέδιο-ασπίδα τριών βαθμίδων
Τρία σενάρια ετοιμότητας επεξεργάστηκε το υπουργείο Υποδομών της Μολδαβίας προκειμένου να προχωρήσει στη λήψη έκτακτων μέτρων με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας εν όψει του χειμώνα. Συγκεκριμένα, ένας κατάλογος μέτρων που θα επιβληθούν έχει προετοιμαστεί για κάθε περίπτωση, δηλαδή αν το ρωσικό φυσικό αέριο μειωθεί κατά 35%, κατά 50% ή κατά 100%, γεγονός που συνεπάγεται την πλήρη διακοπή της προμήθειας από τη Μόσχα. Μπροστά στο ενδεχόμενο πλήρους διακοπής της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία, τότε η κυβέρνηση της Μολδαβίας σκοπεύει να προχωρήσει στη λήψη άμεσων μέτρων το φθινόπωρο, τα οποία προβλέπουν:
■ τηλεκπαίδευση για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης,
■ τηλεργασία,
■ λειτουργία θερμοστάτη για δημόσια κτίρια και νοικοκυριά,
■ ανώτατο όριο θέρμανσης στους 19° C και περαιτέρω μείωση της θερμοκρασίας μετά το πέρας του ωραρίου και τα Σαββατοκύριακα,
■ απενεργοποίηση του ηλεκτροφωτισμού από τις 11 το βράδυ.
Κροατία
Μέτρα για την αλλαγή νοοτροπίας
Περιορισμούς στη χρήση ενέργειας με απώτερο στόχο την αλλαγή νοοτροπίας επιβάλλει μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023 και η Κροατία, δεδομένου ότι το 40% της συνολικής εθνικής κατανάλωσης αφορά τη θέρμανση των κτιρίων. Σε αυτούς εντάσσονται: ■ μέγιστη θερμοκρασία θέρμανσης σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους στους 25° C,
■ μέγιστη θερμοκρασία ψύξης σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους στους 21° C,
■ μεγαλύτερη χρήση φωτισμού LED,
■ χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς αντί των ιδιωτικών οχημάτων για τις μετακινήσεις,
■ χρήση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών από τους πολίτες σε περιόδους χαμηλότερων τιμολογίων.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / VISUALHELLAS.GR
