Από τις πρωταθλήτριες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στην κρίση επιπέδου διαβίωσης είναι η Ελλάδα, καθώς ο ένας στους τέσσερις ανθρώπους που ζουν στη χώρα μας αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού.
Πρόκειται για άλλο έναν αρνητικό δείκτη, όπως καταγράφεται και από τις ευρωπαϊκές στατιστικές υπηρεσίες, που διαψεύδει το κυβερνητικό αφήγημα περί ανάπτυξης για όλους. Οι οδυνηρές επιπτώσεις της ραγδαίας αύξησης του κόστους ζωής επηρέασαν και την ψήφο των Ελλήνων στις Ευρωεκλογές, καθώς ακόμα και ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε ότι η ακρίβεια συνέβαλε στη μεγάλη πτώση των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος.
Τα στοιχεία της Εurostat που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα εμφανίζουν την Ελλάδα ως την 4η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης, με 26% του πληθυσμού (2,4 εκατομμύρια) να διαβιεί σε νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν τουλάχιστον έναν από τους παρακάτω κινδύνους: Φτώχεια, ακραία υλική και κοινωνική αποστέρηση, και/ή διαβίωση νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας.
Ο μέσος όρος του ποσοστού φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ των 27 είναι 21,4%, ποσοστό που αντιστοιχεί 94,6 εκατομμύρια πολίτες.
Το ποσοστό είναι ελαφρά μειωμένο σε σύγκριση με το 2022, όταν έφτανε στο 22% και στα 95,3 εκατομμύρια.
Τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια ή/και κοινωνικό αποκλεισμό έχουν η Ρουμανία και η Βουλγαρία, με 32% και 30% αντίστοιχα, ενώ στην Τρίτη θέση βρίσκεται η Ισπανία, σε μικρή απόσταση από την Ελλάδα με 26%.
Στον αντίποδα τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στην Τσεχία (12%), τη Σλοβενία (14%), τη Φινλανδία και την Πολωνία (16% αμφότερες).
πηγή: Eurostat
H ανατομία της φτώχειας στην Ελλάδα
Tο 2023 εκτοξεύθηκε στο 47,3% το ποσοστό των νοικοκυριών στην Ελλάδα που δυσκολεύονται να πληρώσουν δάνεια, ενοίκια και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, από 29,1% το 2022. Η ραγδαία επιδείνωση του δείκτη συνδέεται άμεσα με την στεγαστική κρίση και τις επιπτώσεις του πληθωρισμού και της ακρίβειας, ειδικά στον πιο ευάλωτο πληθυσμό.
Πέρα όμως από την ψυχρή στατιστική, έχει ενδιαφέρον να ξαναδούμε την «ανατομία» της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα, όπως την κατέγραψε η τελευταία έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ – στην οποία βασίζονται και στα στοιχεία της Εurostat.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της ΕΛΣΤΑΤ, ο σύνθετος δείκτης φτώχειας ή/ και κοινωνικού αποκλεισμού βελτιώθηκε οριακά σε σύγκριση με το 2022, μόλις κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες (από το 26,3%), αυτό όμως οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση όσων ζουν σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας (8,3% από 9,5%)
Αύξηση της υλικής στέρησης
Αντίθετα άλλοι επί μέρους δείκτες επιδεινώθηκαν, όπως το ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (συντάξεις, επιδόματα κ.λπ), το οποίο ανέρχεται στο 18,9%. Εκεί όμως που παρατηρείται η μεγαλύτερη επιδείνωση είναι στα ποσοστά όσων ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής στέρησης, τα οποία αυξήθηκαν αισθητά στο 16,6% από 15,6%.
Ο δείκτης αυτός αντανακλά και τις οδυνηρές επιπτώσεις της ακρίβειας όσο και της στεγαστικής κρίσης στις ζωές των πολιτών και ιδίως των ασθενέστερων νοικοκυριών.
Χαρακτηριστικά, το 2023 εκτοξεύθηκε στο 47,3% το ποσοστό των νοικοκυριών που δυσκολεύονται να πληρώσουν δάνεια, ενοίκια και λογαριασμούς, από 29,1% το 2022. Στα φτωχά νοικοκυριά το ποσοστό αυτό αγγίζει δυσθεώρητα ύψη, σχεδον στο 80%
Επίσης αυξήθηκαν το 2023 εκείνοι που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες, ύψους περίπου 438 ευρώ, στο 44,3% – ποσοστό που για τα φτωχά νοικοκυριά αγγίζει το 77,3%.
Τέλος, αυξημένοι ήταν και οι δείκτες υλικής στέρησης που αφορούν την επισιτιστική ασφάλεια, αφού το 10,9% του συνόλου του πληθυσμού (από 10% το 2022) αδυνατεί να πληρώσει για δαπάνες διατροφής που να περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα κοτόπουλο, κρέας ψάρι ή λαχανικά ισης διατυροφικής αξίας – ποσοστό που για τους φτωχούς εκτοξεύεται
Γυναίκες, παιδιά και άνεργοι πιο ευάλωτοι στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό
Σύμφωνα με τη Εurostat οι κατηγορίες του πληθυσμού, συνολικά στην ΕΕ που κινδυνευούν περισσότερο από την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι οι γυναίκες, οι νέοι ενήλικες, τα παιδιά, οι άνεργοι και τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ ήταν, το 2023, υψηλότερος για τις γυναίκες παρά για τους άνδρες (22,3 % έναντι 20,3 %). Πάνω από το ένα πέμπτο (22,4 %) του πληθυσμού της ΕΕ που ζούσε σε νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2023.
