Το κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας παρουσίασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της ΕΥΔΑΠ.
Ο υπουργός υπογράμμισε ότι η αδιάλειπτη παροχή νερού αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα της Πολιτείας, επισημαίνοντας ότι «η χώρα βρίσκεται σήμερα σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα αποθεμάτων νερού των τελευταίων δεκαετιών».
Ανατρέχοντας στην ιστορική πορεία των μεγάλων έργων ύδρευσης της Ελλάδας, ο κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε στο φράγμα του Μαραθώνα (1926), στην αξιοποίηση της λίμνης Υλίκης, στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου και στο εμβληματικό έργο του Εύηνου, επισημαίνοντας ότι «η Ελλάδα επενδύει διαχρονικά στη διασφάλιση της επάρκειας των υδάτινων πόρων της».
Ωστόσο, όπως σημείωσε, οι κλιματικές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί δραματικά. Η χώρα μας κατατάσσεται στη 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας, ενώ η Ανατολική Μεσόγειος συγκαταλέγεται στις πιο ευάλωτες περιοχές του πλανήτη. Από το 2022, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες μειώνονται κατά 250 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ η μείωση των βροχοπτώσεων φθάνει το 25% και το υδατικό στρες στη χώρα αγγίζει το 70%.
«Δεν υπάρχει πλέον περιθώριο αναμονής», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα βιώνει το δεύτερο σοβαρότερο επεισόδιο ξηρασίας των τελευταίων 40 ετών.
Το κυβερνητικό σχέδιο – Επτά άξονες δράσης
Το σχέδιο της κυβέρνησης για την ενίσχυση της επάρκειας νερού και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στηρίζεται σε επτά βασικούς άξονες στρατηγικής:
- Μεγάλα έργα για την Αττική – Το έργο “Εύρυτος”, με μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, θα ολοκληρωθεί έως το πρώτο εξάμηνο του 2029 και θα εξασφαλίσει επαρκή υδροδότηση του λεκανοπεδίου για τις επόμενες δεκαετίες. Παράλληλα, προωθούνται νέες γεωτρήσεις, μείωση διαρροών, αξιοποίηση ανακτημένου νερού και εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών.
- Γεωγραφική επέκταση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ – Δημιουργία δύο ισχυρών πυλώνων σε Αττική και Θεσσαλονίκη, με απορρόφηση μικρότερων παρόχων ύδρευσης και αποχέτευσης, ώστε να μπει τέλος στον κατακερματισμό των 750 φορέων του τομέα.
- Θεσμική και οργανωτική ενίσχυση – Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ (σε ισχύ από τη δεκαετία του 1980), με εργασιακή ευελιξία και νέες επενδύσεις 2,5 δισ. ευρώ.
- Ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.) – Ενεργοποίηση ρυθμιστικού πλαισίου και μηχανισμών άμεσης παρέμβασης σε καταστάσεις κατεπείγουσας ανάγκης.
- Αναδιάρθρωση των ΔΕΥΑ – Το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρά σε εξυγίανση και αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τις 110 Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης.
- Στήριξη των νησιών – Ήδη 151 έργα, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 320 εκατ. ευρώ, υλοποιούνται σε περισσότερα από 40 νησιά για τη βελτίωση ύδρευσης και αποχέτευσης.
- Εξασφάλιση τεχνικής βοήθειας – Δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης για την ταχεία ωρίμανση και παρακολούθηση των έργων.
Σύμφωνα με τον υπουργό, το σχέδιο αυτό θα θωρακίσει πάνω από το 50% του πληθυσμού της χώρας απέναντι στις συνέπειες της λειψυδρίας.
Ο ρόλος της ΕΥΔΑΠ – Επενδύσεις, σχέδια και νέες τεχνολογίες
Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, παρουσίασε το όραμα της εταιρείας, τονίζοντας ότι το δίκτυο ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ έχει μήκος όσο η απόσταση Ελλάδας – Αυστραλίας, ενώ η ποιότητα του νερού της παραμένει από τις κορυφαίες στην Ευρώπη.
Η ΕΥΔΑΠ, όπως ανέφερε, στηρίζει και άλλες περιοχές της χώρας, πέραν της Αττικής, και υλοποιεί έργα σε συνεργασία με το Δημόσιο, όπως το έργο του Βοιωτικού Κηφισού, με παροχή 30 εκατ. κυβικών μέτρων νερού ετησίως στους αγρότες.
Το μεγάλο έργο του Εύηνου, όταν ολοκληρωθεί, θα έχει μηδενικό κόστος λειτουργίας, ενώ η εταιρεία έχει προετοιμάσει εναλλακτικά σχέδια (plan B και C) με μονάδες αφαλάτωσης στη Θίσβη, τη Νέα Πέραμο και το Λαύριο, ώστε να καλυφθούν ανάγκες σε περίπτωση καθυστέρησης ή νέας ξηρασίας.
Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί εκτεταμένο πρόγραμμα μείωσης διαρροών (ήδη κάτω του 15%), εγκατάστασης “έξυπνων” μετρητών και ενημέρωσης των πολιτών για υπεύθυνη κατανάλωση νερού.
Το επενδυτικό πλάνο των 2,5 δισ. ευρώ περιλαμβάνει έργα όπως:
- υδροδότηση της Κινέττας και της Δυτικής Αττικής,
- ενίσχυση παροχής στα Νότια Προάστια,
- νέους αγωγούς αποχέτευσης στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης,
- νέα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων σε Ραφήνα και Μαραθώνα, καθώς και το νέο κέντρο Ψυττάλεια 3.
Τιμολόγια και ανταποδοτικότητα
Ο κ. Σαχίνης διευκρίνισε ότι η νέα τιμολογιακή πολιτική θα στηρίζεται στην αρχή της ανταποδοτικότητας, ώστε τα έσοδα να επανεπενδύονται σε νέες υποδομές και βελτιώσεις υπηρεσιών.
Παρά το ενδεχόμενο αναθεώρησης των τιμολογίων, διαβεβαίωσε ότι η ΕΥΔΑΠ θα συνεχίσει να έχει το φθηνότερο νερό στην Ευρώπη, ενώ ο υπουργός διέψευσε κατηγορηματικά τα σενάρια περί επιβολής ειδικού τέλους στους λογαριασμούς ύδρευσης.
Ο “Εύρυτος”: Έργο-ορόσημο για την επόμενη τριακονταετία
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, το έργο “Εύρυτος” – προϋπολογισμού 535 εκατ. ευρώ – αναμένεται να θωρακίσει την Αττική για τα επόμενα 30 χρόνια.
Θα προσφέρει 200 εκατ. κυβικά μέτρα πόσιμου νερού ετησίως, με μηδενικό λειτουργικό κόστος, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές και με ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Σε περίπτωση ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών, η πρόσθετη ποσότητα νερού θα μπορεί να καλυφθεί σε προάστια, να ενισχύσει υπόγειους υδροφορείς, να υδροδοτήσει νησιά και να μειώσει το ενεργειακό κόστος της λίμνης Υλίκης.
Η ολοκλήρωσή του εκτιμάται εντός του πρώτου εξαμήνου του 2029.
